ตั้งใจตั้งชื่อเรื่อง พระกริ่งปวเรศ 1 เหลือง เพื่อโน้มน้าวเข้าหาหลักความรู้ของพระผู้ใหญ่ ที่เล่าให้ศิษย์รุ่นลูกฟังว่า พระกริ่งปวเรศนั้น แบ่งเป็นสองรุ่น รุ่นหนึ่งเนื้อเหลือง อีกรุ่นเนื้อดำ
ตามด้วยความรู้ต่อมา แผ่นโลหะที่ปิดก้นองค์พระนั้น มีทั้งแผ่นทองแดง และแผ่นทองเหลือง
ทั้งรุ่นเนื้อเหลือง และรุ่นเนื้อดำ ปิดก้นด้วยแผ่นทองเหลือง และแผ่นทองแดง ยังหาข้อยุติไม่ได้ รุ่นไหนก่อนหลัง ดูจะเป็นสงครามศักดิ์ศรี ไม่มีเจ้าของพระคนไหนยอมรับว่าของตัวเองเป็นรุ่นสอง
เท่าที่รู้ๆกัน พระกริ่งปวเรศรุ่นแรกสร้างเมื่อท่านได้สถาปนาเป็นกรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ เมื่อปี 2417 มีบันทึกชัดเจน พระกริ่งรุ่นนี้ท่านได้ใช้เนื้อฐานพระพุทธชินสีห์ผสม
ปี 2409 ฐานพระพุทธชินสีห์ชำรุดเต็มที รัชกาลที่ 4 โปรดฯ ให้ตัดออกแล้วหล่อเสริมใหม่ โลหะสำริดเก่าฐานพระพุทธชินสีห์ที่ผสมในเนื้อพระ ผู้รู้จึงเดากันว่า มีส่วนทำให้ “นวโลหะ” ตามสูตรหลักสถาปนาพระกริ่งเจือจาง
ถ้าใช้หลักคิดนี้ เนื้อพระกริ่งปวเรศรุ่น 1 จึงน่าจะเป็นรุ่นเนื้อเหลือง
เชื่อกันต่อมาอีกว่าพระกริ่งปวเรศรุ่นสอง สมเด็จฯท่านสร้าง เมื่อได้รับสถาปนาให้เป็นสมเด็จกรมพระปวเรศฯ พระอิสริยยศนี้ต่อมา ก็คือ กรมพระยา ตอนได้เลื่อนเป็นสมเด็จพระสังฆราช เมื่อปี 2434
ถ้าเป็นเช่นนี้ กริ่งปวเรศรุ่นสอง สร้างหลังรุ่นแรก 17 ปี ไม่มีข้อมูลว่าผสมฐานพระชินสีห์ รุ่นนี้ถ้าผสมเนื้อตามสูตรนวโลหะ ก็เดาเอากันอีกว่าก็น่าจะเป็นรุ่นเนื้อดำ
พระกริ่งปวเรศสองรุ่น ที่สมเด็จกรมพระปวเรศท่านสร้าง ผู้ใหญ่บอกอีกว่า มีอยู่ราวๆ 30 องค์
แต่ก็มีข้อมูล หลวงชำนาญเลขา (หุ่น) ผู้ใกล้ชิด ได้ขออนุญาตสร้างอีกหนึ่งรุ่น นิตยสารสปิริต ฉบับตุลาคม 2552 ขยายจำนวนพระกริ่งปวเรศแท้ ที่แพร่หลายในวงการเพิ่มเป็น 100 องค์
...
พอให้เจ้าของพระกริ่งปวเรศหลายๆคน ได้หายใจได้คล่องขึ้นอีกหน่อย
ข้อมูลที่ใช้คำว่าเชื่อว่าและเถียงกันว่ารุ่นไหนก่อนหลังนี่ล่ะ คุณบุญเหลือ ออประเสริฐ ผู้อาวุโสวงการพระกริ่ง ประกาศเสียงดังๆ เนื้อเหลือง เนื้อดำ ก้นเหลือง ก้นแดง ขอเพียงเป็นพระกริ่งปวเรศแท้ ก็เหมือนกัน
คุณบุญเหลือเคยมีพระกริ่งปวเรศไว้ถึงห้าองค์ องค์ที่ขึ้นปกคเณศพร ฉบับ...2535 ถ้าถือเป็นองค์ครู ก็เป็นครูของพระกริ่งปวเรศเนื้อเหลือง
ความรู้จากคุณบุญเหลือ ช่างแต่งพระกริ่งปวเรศมีสองคน พระกริ่งที่ปรากฏในวงการจึงมีสองฝีมือ
ใช้หลักคุณบุญเหลือ กริ่งปวเรศเนื้อดำ (ผิวดำ) องค์ของวัดบวรฯ เป็นองค์ครูฝีมือหนึ่ง องค์คุณบุญเหลือเนื้อเหลืองเป็นอีกฝีมือหนึ่ง
สองฝีมือแต่งเค้าหน้าต่างกัน แต่เส้นชายจีวรที่พาดข้อมือซ้าย ช่างเซาะออกเป็นสองเส้น องค์วัดบวรฯช่างบั้งไว้เส้นบน องค์คุณบุญเหลือ บั้งไว้เส้นล่าง แต่บางองค์ก็ไม่บั้งไว้เลย เอาแน่ไม่ได้ ดูเหมือนช่างจะแต่งไปตามอารมณ์
ดูพระกริ่งปวเรศองค์ในคอลัมน์วันนี้ เปิดไทยรัฐออนไลน์ ดูภาพสียิ่งเห็นชัดเจน นี่คือพระกริ่งปวเรศเนื้อเหลือง ฟอร์มการแต่งไปทางเดียวกับองค์คุณบุญเหลือ
หาเทียบไม่ได้ เอาองค์คุณวิชัย คิง เพาเวอร์ ซึ่งก่อนหน้าเป็นของคุณจักรทิพย์ก็ได้ ฝีมือแต่งเดียวกัน
ผิวดำดูเหมือนดำสนิท แต่มีจุดเล็กๆออกประกายเหลือง ก้นแม้สนิมยังหนาแต่ก็ส่องเห็นประกายเหลือง
เมื่อส่องแว่นในซอกลึก นอกจากผิวสนิมดำเก่าคร่ำ ยืนยันความเป็นพระแท้ ยังเห็นการแต่งทุกริ้วรอยละเอียดอ่อนช้อย ชายผ้าทิพย์พลิ้วไหว วัดกันด้วยฝีมือแต่ง องค์นี้ฝีมือเหนือกว่าหลายๆองค์
มีภาพสีคมชัดทั้งด้านหน้า ด้านหลัง ด้านข้าง ตำหนิเม็ดงาก็คมชัดลงตัว พระกริ่งสภาพผิวสมบูรณ์สวยเต็มๆอย่างนี้ เจ้าของพระหวงนัก กว่าจะเปิดตลับออกมาให้ถ่ายรูปได้ ก็ต้องอ้อนวอนงอนง้อกันเป็นนาน แค่ได้ดูเต็มตาก็ถือว่าเป็นบุญตัว.
พลายชุมพล