เวลาเจอพระเนื้อผง...ไม่ว่าจะเป็นพระสมเด็จ หรือพระสกุลสมเด็จ...สักองค์ ที่เห็นมวลสารก้อนใหญ่ นักเลงพระโบราณ ก็มักสอนรุ่นลูกหลาน...นี่แหละเขาเรียกว่า เนื้อก้นครก
ความจริงของมวลสารที่ผสมน้ำมันตังอิ้ว เหนียวและหนืดมาก โอกาสที่ “ก้อน” ใหญ่ๆ จะจมลงไปอยู่ก้นครก จะเกิดขึ้นน้อยมาก หากจะพูดว่าผงและมวลสารกลุ่มนั้นบังเอิญไปคลุกอยู่ใกล้กัน...น่าจะถูกต้องกว่า
แต่เมื่อบอกต่อไปว่า พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ ที่มีเส้นสายลายพิมพ์ แปร่งและแปลกตา อย่างองค์ในคอลัมน์นี้เป็นองค์ “ก้นครก”
จริงแน่แค่ไหน นี่คือหัวข้อที่เราจะคุยกันต่อ
เจ้าของพระเล่า ตอนไปพบ พระอยู่ในเลี่ยมเปิดหน้าเปิดหลัง แต่บดบังด้านข้าง เนื้อส่วนองค์พระ เส้นซุ้มที่เห็นไม่ชัดนัก สึกช้ำมีความซึ้งจัด เสริมเสน่ห์ด้วยฝ้ารักสีแดงปนน้ำตาล เห็นมวลสารในหลุมร่อง
ตัดสินใจได้ว่า เป็นพระแท้
ส่วนที่เหลือให้ลุ้น ก็คือ เส้นซุ้มและขอบข้างทั้งสี่ด้านจะสมบูรณ์แค่ไหน...ราคาไม่แพงพอสู้ไหว ก็ได้พระมาเอาเลี่ยมออก เห็นองค์พระเต็มตา
เส้นซุ้มบนล่าง และข้างขวา ติดเต็ม ส่วนบนที่โค้งมนบิดเบนเกือบตั้งฉาก ถึงเส้นซุ้มด้านซ้าย (องค์พระ) ไม่ติด เหลือขอบซุ้มเว้าแหว่ง...พลิกด้านข้าง เนื้อส่วนนี้บางกว่าทั้งสามด้าน
ขอบทั้งสี่ด้าน ไม่มีร่องรอยตัด...เหมือนรอยตัดพระสมเด็จวัดระฆังองค์อื่นๆ
ข้อแรก ผิดหวัง ไม่ได้พระสวย...อย่างที่หวัง ข้อที่สอง ก็พอชดเชยว่า ได้พระแท้เต็มองค์
พิจารณาต่อไป ด้านหลังไม่มีรอยปาดให้เป็น สัญลักษณ์ กาบหมาก กระดาน รอยสังขยา ฯลฯ แต่พอมีหลุมร่องและรอยแยก รอยยุบ ตามธรรมชาติพระสมเด็จแท้
ลองตั้งสมมติฐาน พระสมเด็จวัดระฆังองค์นี้ เป็นองค์ที่ใช้เนื้อในครกก้อนสุดท้าย...ที่มีไม่พอทำให้เต็มสมบูรณ์ทั้งองค์ คนทำพยายามกดพิมพ์ แล้วเกลี่ยเนื้อไล่ไปชายขอบ เนื้อพระไปถึงไหน ก็ได้แค่นั้น
...
ดึงพระออกจากแม่พิมพ์ พยายามตกแต่ง เท่าที่จะแต่งได้ เส้นซุ้มโค้งมนจึงแบะ ส่วนเส้นซุ้มชั้นล่างและฐานชั้นที่สาม จึงเบี่ยงเบน ส่วนด้านหลัง ก็แค่ทำให้เรียบ ด้วยการกดๆคลึงๆ
ไม่เคยเห็น ก็ควรได้เห็นไว้...นี่แหละพระสมเด็จวัดระฆังองค์ก้นครก ที่เจ้าของเผลอคุยเสียงดังๆ เป็นหนึ่งเดียวในสยาม
ช้าไว้...ช้าไว้ก่อน ยังคุยไม่ได้ เพราะรุ่นครู ผู้รู้เรื่องพระสมเด็จก้นครก ยังมีใน “พรีเชียส สเปเชียล” (พิมพ์ พ.ศ.2539) อาจารย์รังสรรค์ ต่อสุวรรณ ถาม “นิรนาม” ว่า เคยเจอพระสมเด็จไม่ตัดขอบข้างบ้างหรือไม่
“เจอหลายองค์” นิรนามตอบ “เป็นพระสมเด็จวัดระฆังเกือบทุกพิมพ์”
นิรนาม อธิบาย เนื้อพระเหลือเป็นองค์สุดท้าย จึงปั้นและกดแม่พิมพ์สมเด็จวัดระฆัง โดยใช้มือกดไล่เนื้อไปทั่วๆให้พอเต็มองค์
สมเด็จวัดระฆังที่ไม่ได้ตัดขอบ องค์พระมักจะบางมาก และด้านหลังจะมีเอกลักษณ์ ไม่เหมือนพระสมเด็จวัดระฆังทั่วไป
น่าเสียดาย ที่รุ่นครูอย่างนิรนามไม่เคยนำพระสมเด็จวัดระฆังองค์ก้นครกออกแนะนำเป็นองค์ครู ให้รุ่นน้องๆได้เรียนรู้ในวงการ ใครที่ไม่เคยดู แนะนำให้ดูองค์ก้นครกองค์นี้ให้เต็มตา
นี่คือหนึ่งของพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ องค์ก้นครกของแท้...ที่แม้แต่นักปลอมพระ ก็ยังตามไม่ทัน.
O พลายชุมพล O