ทุกวันนี้ โรคภัยไข้เจ็บที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ชีวิตมีเพิ่มมากขึ้น หนึ่งในปัญหาสุขภาพที่หลายคนอาจมองข้าม แต่กลับเป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคร้ายแรงอื่นๆ ตามมา คือ ภาวะไขมันในเลือดสูง ภาวะนี้เกิดขึ้นเมื่อระดับไขมันในเลือดผิดปกติ โดยเฉพาะคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) และไตรกลีเซอไรด์ที่สูงเกินไป ในขณะที่คอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) ต่ำลง ส่งผลให้ร่างกายเผชิญกับความเสี่ยงของโรคเรื้อรังโดยไม่รู้ตัว
เมื่อไขมันในเลือดสูง ร่างกายจะได้รับผลกระทบอย่างไร
นายแพทย์ นิธิวัฒน์ ศรีกาญจนวัชร อายุรแพทย์ ประจำศูนย์ตรวจสุขภาพ โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอล เผยว่าไขมันในเลือดสูงไม่ใช่แค่ตัวเลขที่เพิ่มขึ้นในผลตรวจสุขภาพประจำปีเท่านั้น แต่ยังเป็นปัจจัยที่ก่อให้เกิดความผิดปกติในระบบไหลเวียนโลหิต ส่งผลกระทบต่อการทำงานของอวัยวะสำคัญหลายส่วน ซึ่งอาจนำไปสู่โรคร้ายแรง ดังนี้
1. โรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary Artery Disease - CAD)
...
เมื่อไขมันสะสมอยู่ในผนังหลอดเลือดเป็นระยะเวลานาน หลอดเลือดจะเริ่มแข็งตัวและตีบแคบลง ทำให้การไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงหัวใจลดลง หากอาการรุนแรง อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน หรือหัวใจวาย ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
2. โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
เช่นเดียวกับหัวใจ สมองก็ต้องการเลือดที่ไหลเวียนอย่างเพียงพอ แต่เมื่อไขมันอุดตันหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง อาจทำให้สมองขาดออกซิเจน ส่งผลให้เกิดภาวะอัมพฤกษ์ อัมพาต หรืออาจรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้
3. โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension)
เมื่อหลอดเลือดตีบลง หัวใจต้องสูบฉีดเลือดแรงขึ้นเพื่อให้เลือดไหลผ่านไปได้ตามปกติ ส่งผลให้ความดันโลหิตสูงขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่อาจทำให้เกิดโรคหัวใจและโรคไตตามมาได้
4. โรคไขมันพอกตับ (Fatty Liver Disease)
ภาวะไขมันในเลือดสูงไม่ได้ส่งผลเฉพาะกับหลอดเลือดเท่านั้น แต่ยังอาจทำให้เกิดการสะสมของไขมันในตับ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะตับอักเสบ ตับแข็ง หรือแม้กระทั่งโรคมะเร็งตับในระยะยาวได้
5. โรคเบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes)
การมีระดับไขมันในเลือดสูงมักสัมพันธ์กับภาวะดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้น นำไปสู่การพัฒนาเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ตามมา
6. โรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease - CKD)
เมื่อไขมันสะสมอยู่ในหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงไต อาจทำให้การทำงานของไตลดลง และหากไม่ได้รับการดูแลที่ดี อาจนำไปสู่ภาวะไตวายเรื้อรัง ซึ่งต้องได้รับการฟอกไตหรือปลูกถ่ายไตในระยะสุดท้ายได้
วิธีป้องกันภาวะไขมันในเลือดสูง
สำหรับการป้องกันการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูง ข้อมูลจากโรงพยาบาลเปาโลแนะนำว่าสามารถเริ่มต้นได้จากการเลือกรับประทานอาหารดังต่อไปนี้
- ไม่ควรรับประทานอาหารที่มีคอเลสเตอรอลรวมกันเกิน 300 มิลลิกรัมต่อวัน และผู้ที่มีโรคประจำตัว ไม่ควรเกิน 200 มิลลิกรัมต่อวัน
- เลือกทานอาหารที่กากใยสูง เช่น แอปเปิ้ล ฝรั่ง ผักใบเขียว ข้าวกล้อง และธัญพืชต่างๆ
- หลีกเลี่ยงอาหารที่หวานๆ หรือมัน เช่น เบเกอรี่ อาหารฟาสต์ฟู้ด เนย
- เน้นอาหารประเภทปลา เช่น ปลาทูน่า ปลาทู ปลาแซลมอน ควรรับประทานอย่างน้อย 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์
- เลือกทำอาหารด้วยวิธีการอบ นึ่ง ย่าง ต้ม แทนการทอด
...
การดูแลสุขภาพตัวเองจากภาวะไขมันในเลือดสูง
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ และสูบบุหรี่
- ออกกำลังกายอย่างน้อย 3 – 4 ครั้งต่อสัปดาห์
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี เพื่อคัดกรองความเสี่ยง และหาแนวทางการป้องกันที่ดีต่อสุขภาพ
แม้ว่าภาวะไขมันในเลือดสูงจะส่งผลกระทบสุขภาพและก่อให้เกิดโรคร้ายมากมาย แต่เราสามารถป้องกันได้จากการเริ่มต้นดูแลตัวเองเพื่อลดความเสี่ยงโรคต่างๆ และยังช่วยให้สามารถรักษาโรคได้อย่างทันท่วงที ลดการลุกลามของโรคที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตได้