สงกรานต์ปีนี้ หลายคนเตรียมตัวออกไปท่องเที่ยว เล่นน้ำ หรือทำกิจกรรมกลางแจ้งกันอย่างเต็มที่แต่สิ่งที่มักจะมาพร้อมกับความสนุกโดยไม่ทันตั้งตัวคือ “อาการตาแดง” ที่เกิดจากการสัมผัสฝุ่น ควัน น้ำสกปรก หรือแม้แต่เชื้อโรคที่แพร่กระจายผ่านการสัมผัสร่วมกัน ซึ่งหากไม่ระวังอาการตาแดงที่ดูเหมือนเรื่องเล็กอาจกลายเป็นโรคติดต่อที่ลุกลามได้ง่าย โดยเฉพาะในชุมชน โรงเรียน
หรือกิจกรรมสงกรานต์ที่มีผู้คนรวมตัวกันมาก

แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าอาการตาแดงที่เกิดขึ้นนั้นเป็นแค่การระคายเคืองธรรมดา หรือเป็นอาการของโรคเยื่อบุตาอักเสบจากเชื้อไวรัส มาหาคำตอบพร้อมแนวทางการดูแลและป้องกันดวงตาในช่วงเทศกาลกันเลย

ตาแดงธรรมดา vs. ตาแดงติดเชื้อ แยกยังไงดี?

  • ตาแดงจากการระคายเคืองธรรมดา มักเกิดจากปัจจัยภายนอกชั่วคราว เช่น ฝุ่นเข้าตา โดนน้ำคลอรีนจากสระว่ายน้ำ ใช้คอนแทคเลนส์นานเกินไป หรือแพ้สิ่งต่างๆ เช่น ฝุ่นหรือเกสรดอกไม้ โดยทั่วไปอาการจะไม่รุนแรงมาก ตาอาจแดงเล็กน้อย มีอาการคันหรือระคายเคือง อาจมีขี้ตานิดหน่อยหรือไม่มีเลย และมักจะหายไปเองภายใน 1-2 วันเมื่อหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นเหล่านั้น

  • ตาแดงจากเยื่อบุตาอักเสบจากเชื้อไวรัส หรือที่หลายคนเรียกว่าตาแดงแบบติดเชื้อ มีความรุนแรงและแพร่กระจายได้ง่ายกว่า โดยเฉพาะจากเชื้อ Adenovirus ซึ่งติดต่อผ่านทางน้ำตาและการสัมผัส เช่น การใช้ผ้าเช็ดหน้าร่วมกัน การขยี้ตาแล้วไปจับของใช้ร่วมกับผู้อื่น ผู้ป่วยมักมีอาการตาแดงมาก เจ็บหรือเคืองตามาก น้ำตาไหล และมีขี้ตาปริมาณมาก ซึ่งอาจมีลักษณะเป็นเมือกใสหรือหนืดข้นสีเหลือง โดยมักเริ่มที่ตาข้างหนึ่งก่อนและลามไปอีกข้างในภายหลัง บางรายอาจมีไข้ เจ็บคอ หรืออาการคล้ายเป็นหวัดร่วมด้วย โดยอาการจะรุนแรงในช่วง 4-7 วันแรก และอาจหายได้เองภายใน 7-14 วันหากไม่มีภาวะแทรกซ้อน

...

การแยกอาการเบื้องต้นสามารถพอช่วยให้รู้ว่าตาแดงที่เป็นนั้นมีแนวโน้มติดเชื้อหรือไม่ หากตาแดงเล็กน้อย ไม่มีขี้ตา และไม่มีไข้ก็มักเป็นแค่การระคายเคือง แต่ถ้าตาแดงมาก มีขี้ตาเหนียว เจ็บตาและมีไข้ร่วมด้วย ควรสงสัยว่าอาจเป็นเยื่อบุตาอักเสบจากเชื้อไวรัส ซึ่งจำเป็นต้องหยุดเรียนหรือหยุดงานเพื่อพักรักษาตัวอยู่บ้านอย่างน้อย 3 วัน เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อสู่ผู้อื่น

วิธีป้องกันโรคเยื่อบุตาอักเสบ หรือโรคตาแดง

  • หมั่นล้างมือด้วยสบู่ และน้ำให้สะอาดอยู่เสมอก่อนเอามือสัมผัส หรือขยี้ตา
  • ไม่คลุกคลีใกล้ชิดกับคนที่เป็นตาแดง หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ ให้ล้างมือหลังสัมผัสผู้ป่วย
  • ไม่ใช้สิ่งของร่วมกับผู้ป่วย
  • ไม่ใช้มือแคะ แกะ เกา หน้าตา
  • ถ้ามีฝุ่นละออง หรือน้ำสกปรกเข้าตา ควรล้างตาด้วยน้ำสะอาดทันที
  • อย่าปล่อยให้แมลงหวี่ หรือแมลงวันตอมตา

นอกจากนี้ควรหมั่นดูแลรักษาความสะอาดของร่างกาย สิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ เช่น เสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัว ผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน ผ้าเช็ดหน้า ให้สะอาดอยู่เสมอ ไม่ใช้สิ่งของเหล่านี้ร่วมกับผู้อื่น รวมถึงหลีกเลี่ยงการว่ายน้ำในช่วงที่มีโรคตาแดงระบาด

เมื่อเกิดอาการควรทำอย่างไร

สำหรับผู้ป่วยตาแดง สิ่งสำคัญที่สุดคือควรไปพบแพทย์ หยุดเรียน หรือหยุดงานรักษาตัวอยู่ที่บ้านอย่างน้อย 3 วัน เพื่อไม่ให้โรคตาแดงลุกลาม หรือติดต่อสู่คนอื่น หากใช้กระดาษ หรือสำลีเช็ดขี้ตา เช็ดหน้าแล้ว ควรทิ้งในถังขยะที่มิดชิด ควรใส่แว่นกันแดดเพื่อลดการระคายเคืองจากแสง งดใส่คอนแทคเลนส์จนกว่าตาจะหายอักเสบ พักผ่อนให้เต็มที่ พักการใช้สายตา และล้างมือให้สะอาดหลังจับบริเวณใบหน้า และตาทุกครั้ง

ตาแดงอาจดูเหมือนเรื่องเล็กน้อย แต่หากเกิดจากการติดเชื้อ อาจส่งผลกระทบรุนแรงและแพร่กระจายได้รวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลสงกรานต์ การรู้เท่าทันและป้องกันไว้ก่อนย่อมดีกว่ารักษา อย่าลืมใส่ใจสุขภาพดวงตาเพื่อให้คุณสนุกกับช่วงวันหยุดยาวได้อย่างสบายใจ ปลอดภัย และสุขภาพดี

ขอบคุณข้อมูล : ศูนย์ตา โรงพยาบาลพญาไท พหลโยธิน

...