2 เม.ย. 2568 08:00 น.

ป้องกัน RSV เด็กแรกเกิด – 2 ขวบได้ด้วยภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป (Nirsevimab)

เด็กในช่วง 2 ขวบปีแรก 90% สามารถติดเชื้อไวรัส RSV ได้ อย่างน้อย 1 ครั้ง และกว่า 50% ของเด็กที่ติดเชื้อไวรัส RSV ต้องนอนโรงพยาบาล บางรายมีอาการรุนแรงต้องเข้ารักษาใน ICU ใส่ท่อช่วยหายใจ
ไวรัส RSV เป็นสาเหตุหลัก 1 ใน 3 ของการเกิดปอดอักเสบติดเชื้อและหลอดลมอักเสบในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี อาจมีอาการรุนแรงมาก อันตรายถึงแก่ชีวิตได้
ปัจจุบันสามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส RSV ได้โดยการฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป โดยสามารถฉีดป้องกันได้ตั้งแต่เด็กแรกเกิดถึง 2 ปี ลดโอกาสในการติดเชื้อ 79.5% ลดการนอนโรงพยาบาลจากการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง 83.2% ลดความรุนแรงและการเข้าไอซียูได้ 75.3%

Respiratory Syncytial Virus : RSV คือ โรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่เด็กๆ เป็นกันบ่อยมาก จากการศึกษาพบว่า 90% ของเด็กในช่วงอายุ 2 ขวบปีแรกสามารถติดเชื้อไวรัส RSV ได้อย่างน้อยหนึ่งครั้ง และกว่า 50% ของเด็กที่ติดเชื้อไวรัส RSV จำเป็นต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล เพราะแพทย์ต้องดูแลตามอาการที่เกิดอย่างใกล้ชิด และบางรายมีอาการหรือภาวะแทรกซ้อนรุนแรง

เชื้อไวรัส RSV สามารถแพร่กระจายได้ง่ายและติดต่อเร็วมาก โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว ที่เกิดการระบาด และพบว่าไวรัส RSV เป็นสาเหตุหลักถึง 1 ใน 3 ของการเสียชีวิตที่เกิดจากปอดอักเสบและหลอดลมอักเสบในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี และอาการรุนแรงมาก เชื้อไวรัส RSV จะทําให้เกิดการอักเสบในหลอดลมขนาดเล็กที่อยู่ในปอด เกิดการสะสมของเสมหะ ทําให้หลอดลมเล็กๆ เหล่านี้ถูกอุดกั้น เกิดมีเสียงหวีดในปอด และอากาศไม่สามารถผ่านไปแลกเปลี่ยนก๊าซที่ถุงลมได้ ส่งผลให้เด็กได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ หรือหากเนื้อเยื่อปอดติดเชื้อไวรัส RSV โดยตรงก็จะทําให้เกิดโรคปอดอักเสบติดเชื้อได้

...

อาการเมื่อเด็กติดเชื้อไวรัส RSV

ลักษณะเริ่มต้นจะเหมือนอาการหวัดทั่วไป มีนํ้ามูก ไอ อาจมีเสียงหวีดในปอดร่วมด้วย
มีไข้
รับประทานอาหารได้น้อยลง
เล่นน้อยลง
ร้องไห้กวน งอแง
หายใจเว้นช่วง หยุดเป็นพักๆ

สัญญาณที่แสดงว่า การติดเชื้อไวรัส RSV มีอาการรุนแรง และอันตราย

เด็กหายใจเร็วและถี่
ไอหรือมีเสียงหวีดในปอดอยู่ตลอด
รอบปากหรือเล็บเป็นสีเขียวคล้ำ
จมูกบานหรืออกบุ๋มขณะหายใจ
มีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส (โดยเฉพาะในเด็กอายุน้อยกว่า 3 เดือน)

หากพบอาการดังกล่าวให้รีบพาไปโรงพยาบาลทันที โดยเฉพาะเด็กอายุน้อยกว่า 1 ปี ยิ่งมีความเสี่ยงที่อาการจะรุนแรง เพราะสังเกตอาการได้ยากเนื่องจากเด็กยังเล็กสื่อสารไม่ชัดเจน ดังนั้นหากมีข้อสงสัยหรือสังเกตเห็นความผิดปกติตามที่กล่าวมาให้รีบพาไปตรวจที่โรงพยาบาลทันที เพื่อดูแลอาการและลดความรุนแรงของโรค

ปัจจุบันสามารถป้องกันการติดเชื้อและลดความรุนแรง ให้กับเด็กๆ ด้วยการฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV (Nirsevimab) ภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV เป็นการฉีดสารภูมิคุ้มกัน (Antibody) ต่อเชื้อไวรัส RSV ให้กับร่างกายเพื่อนำไปใช้ต้านทานเชื้อไวรัส RSV ได้ทันที มีความปลอดภัย

ประสิทธิภาพของภูมิคุ้มกันสําเร็จรูป RSV (Nirsevimab) ในเด็ก

ลดโอกาสในการติดเชื้อไวรัส RSV ได้ถึง 79.5%
ลดความเสี่ยงจากการรักษาตัวในโรงพยาบาลของการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV ได้ถึง 83.2%
ลดความรุนแรงและลดโอกาสจากการรักษาตัวในไอซียูได้ 75.3%
ภูมิคุ้มกันสำเร็จรูปป้องกันการติดเชื้อไว้รัส RSV ได้ยาวนานถึง 5 เดือน ซึ่งครอบคลุมระยะเวลาในช่วงการระบาดของเชื้อไวรัส RSV

อายุเด็กที่สามารถฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV ได้

ภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV สามารถฉีดได้ในกลุ่มเด็กอายุตั้งแต่แรกเกิด – 2 ปี (สามารถฉีดได้ในช่วงฤดูกาลระบาดเลย เพราะภูมิคุ้มกันขึ้นทันทีหลังฉีด) ตามคำแนะนำของราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย แนะนำให้ฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV ดังนี้

ฤดูกาลแรก

สามารถฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV ในทารกแรกเกิด – 12 เดือน ที่แข็งแรงดีทุกราย
แนะนำให้ฉีดทารก ที่อายุน้อยกว่า 8 เดือน และอาจพิจารณาฉีดในทารกอายุ 8-12 เดือน
แนะนำในทารกกลุ่มเสี่ยงต่อการเป็นโรคติดเชื้อ RSV รุนแรง อายุตั้งแต่แรกเกิด ถึง 12 เดือน โดยทารกกลุ่มเสี่ยง ได้แก่

1. โรคปอดเรื้อรังจากภาวะคลอดก่อนกำหนด (BPD) ที่ยังคงต้องรักษาด้วยยาสเตียรอยด์ ยาขับปัสสาวะ หรือมีการใช้ออกซิเจนในช่วง 6 เดือนก่อนเข้าสู่ฤดูกาลระบาด
2. เด็กที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องอย่างรุนแรง
3. เด็กที่เป็น โรค cystic fibrosis รุนแรง เช่น เคยเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเนื่องจากการกำเริบของโรคปอดในปีแรกของชีวิต หรือมีความผิดปกติของภาพถ่ายทรวงอก หรือมีภาวะทุพโภชนาการ (Weight-for-length < 10th percentile) เป็นต้น
4. เด็กที่มีโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดและยังคงได้รับการรักษาอยู่ (hemodynamically significant congenital heart disease)

...

หมายเหตุ :

แนะนำให้ฉีดในระยะเข้าฤดูกาลระบาดของ RSV ในช่วงเดือนมิถุนายนถึงตุลาคมของทุกปี
สำหรับทารกที่เกิดในช่วงฤดูกาลระบาดสามารถฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV หลังคลอดได้ทันที
ปริมาณในการฉีดที่แนะนำ :
ทารกน้ำหนัก < 5 กก ใช้ขนาด 50 มก. 1 เข็ม ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ครั้งเดียว
ทารกน้ำหนัก > 5 กก. ใช้ขนาด 100 มก. 1 เข็ม ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ครั้งเดียว

ฤดูกาลที่สอง
สามารถฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV ในทารกแรกเกิดแข็งแรงดีทุกราย 12 – 24 เดือน

แนะนำให้ฉีดในเด็ก 12 - 19 เดือน ที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นโรคติดเชื้อ RSV รุนแรง
และอาจพิจารณาในเด็ก 19-24 เดือน ที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นโรคติดเชื้อ RSV รุนแรง

ปริมาณในการฉีดขนาดที่แนะนำ :
โดยฉีด ภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV Nirsevimab ปริมาณ 200 มิลลิกรัม (ใช้แบบเข็มละ 100 มิลลิกรัม แบ่งฉีดกล้ามเนื้อ 2 ตำแหน่งในเวลาเดียวกัน)
หมายเหตุ : การให้ภูมิคุ้มกันสำเร็จรูปขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวและอายุของเด็ก โดยก่อนรับบริการต้องปรึกษากุมารแพทย์และให้แพทย์พิจารณาการให้ภูมิคุ้มกันทุกครั้ง

ข้อห้ามในการฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป

ห้ามฉีดภูมิคุ้มกันสำเร็จรูปในเด็กที่มีประวัติแพ้รุนแรงต่อ nirsevimab และส่วนประกอบ เช่น arginine, histidline

ประโยชน์จากการรับภูมิคุ้มกันสำเร็จรูป RSV (Nirsevimab) ในเด็ก ทั้งที่เคยติดเชื้อมาแล้ว หรือเคยรับภูมิคุ้มกันแล้ว

แม้ว่าจะหายจากโรคแล้วก็อาจมีผลกระทบจากการติดเชื้อในระยะยาว ต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ภาวะหลอดลม ไว โรคหืด หรือการทํางานของปอดบกพร่อง ดังนั้นการป้องกันและการเฝ้าระวังการติดเชื้อไวรัส RSV จึงมีความสําคัญต่อสุขภาพของเด็กทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
ช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายทั้งทางตรง เช่น ค่ารักษาพยาบาล และทางอ้อม เช่น ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการลาหยุดงานของพ่อแม่เพื่อมาดูแลลูก
ช่วยลดภาระค่าใช้จ่าย เนื่องจากค่ารักษาพยาบาลสําหรับผู้ป่วยเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปีที่ติดเชื้อไวรัส RSV ในประเทศไทยมีมูลค่าสูงถึง 1.75 พันล้านบาทต่อปี โดยระยะเวลาการรักษาตัวในโรงพยาบาล เฉลี่ยนาน 6 วัน