“ข้อเข่าเสื่อม” รักษาหายได้ ไม่ต้องทนเจ็บ

หลายคนที่ยอมทนเจ็บจากอาการ "ข้อเข่าเสื่อม" อาจเพราะ ‘กลัวการผ่าตัด’ แต่รู้หรือไม่ว่า การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมในปัจจุบัน นับเป็นหนึ่งในหัตถการที่มีผลสำเร็จสูงมาก ทั้งผู้ป่วยยังสามารถเลือกวิธีการรักษาที่ตอบโจทย์ความคุ้มค่าในแบบที่ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นการเลือกวัสดุข้อเข่าเทียม การดูแลพิเศษต่างๆ เช่น อาหาร ห้องพัก การระงับปวด การทำกายภาพบำบัด รวมถึงหัวใจสำคัญของการผ่าตัด นั่นคือ ศัลยแพทย์ผู้ชำนาญการ นวัตกรรมและเทคโนโลยีการผ่าตัด โดยในทุกวิธีการรักษาควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อตรวจประเมินและวางแนวทางการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมอย่างเหมาะสม

สาเหตุที่ทำให้ข้อเข่าเสื่อมเร็ว

น้ำหนักตัว : โดยปกติข้อเข่าแต่ละข้างของคนเราต้องรับน้ำหนักประมาณ 3 เท่าของน้ำหนักตัว และเพิ่มขึ้นเป็น 4 เท่าเมื่อเราเดินขึ้นลงบันได ดังนั้นเมื่อน้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้น… ก็เท่ากับว่าข้อเข่าต้องรับน้ำหนักเพิ่มมากขึ้นอย่างมหาศาลด้วย ทำให้ผิวข้อเกิดการสึกหรอหรือชำรุดก่อนวัยอันควร

อาการบาดเจ็บ : การเล่นกีฬาหนักๆ ที่มักเกิดแรงกระแทกในข้อเข่า มีการฉีกขาดของกระดูกอ่อนหรือเส้นเอ็นภายในข้อเข่า ทำให้ความแข็งแรงของข้อเสียไปตั้งแต่อายุยังน้อย ส่งผลให้ผิวข้อเสื่อมแม้ยังไม่ถึงวัยชรา

โรคต่างๆ : โรคบางโรคทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุข้อเรื้อรัง ผิวข้อจึงเสื่อมเร็วกว่าปกติ เช่น โรคเกาต์ โรครูมาตอยด์

การรักษาข้อเข่าเสื่อมด้วยการผ่าตัด

ในกรณีที่ข้อเข่ามีความเสื่อมมากจนไม่สามารถรักษาด้วยการทานยาหรือกายภาพบำบัดได้ อาจต้องเข้ารับการผ่าตัดใส่ข้อเข่าเทียม ซึ่งในปัจจุบัน ประเทศไทย มีทั้งศัลยแพทย์ผู้ชำนาญการด้านการผ่าตัดข้อเข่าเทียม สหสาขาวิชาชีพ และยังมีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่าเทียมรุ่นใหม่ล่าสุดอย่าง VELYS™ Robotic-Assisted Solutions (Generation 4) ที่เข้ามาช่วยในการผ่าตัดข้อเข่าเทียม ทำให้ผู้ป่วยมั่นใจได้ว่าจะกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่อีกครั้ง โดยไม่ต้องทนทรมานกับความเจ็บปวดอีกต่อไป

หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่าเทียม VELYS™ Robotic-Assisted Solution (Generation 4) คืออะไร?

หนึ่งในเครื่องมือที่ศัลยแพทย์นำมาใช้ เพื่อช่วยให้การผ่าตัดข้อเข่าเทียมมีความแม่นยำ และสะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น ซึ่งปัจจุบันได้รับการพัฒนาสู่ Generation 4 ที่มีรูปทรงกะทัดรัด เคลื่อนที่ได้สะดวก ทำให้ศัลยแพทย์ปรับการใช้งานได้อย่างยืดหยุ่น โดยตัวหุ่นยนต์สามารถเคลื่อนไปในทิศทางที่อยู่ในการควบคุมได้เป็นอย่างดี ทั้งยังมีความโดดเด่นด้วยเทคโนโลยีใหม่ล่าสุด 3 ประการ 

• การทำงานที่รวดเร็ว แม่นยำ และช่วยเพิ่มความปลอดภัยแก่ผู้ป่วย ทำให้ประสิทธิภาพและผลลัพธ์ในการผ่าตัดดียิ่งขึ้น โดยไม่ต้องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) จึงช่วยลดการสัมผัสรังสี เพิ่มความปลอดภัยให้แก่ผู้ป่วย ทั้งยังลดระยะเวลาการเตรียมตัวและใช้เวลาในการผ่าตัดน้อยลง

• มีเทคโนโลยีในการวิเคราะห์และประมวลผลขั้นสูง ด้วยการนำข้อมูลภาพถ่ายก่อนผ่าตัด การวัดขณะผ่าตัด และโครงสร้างทางกายวิภาคของผู้ป่วยมาช่วยในการวางแผนและดำเนินการผ่าตัด ซึ่งตัวกล้องจะส่งภาพมายังจอคอมพิวเตอร์โดยอัปเดตข้อมูลแบบ Real-Time อย่างต่อเนื่องระหว่างการผ่าตัด ทำให้ศัลยแพทย์สามารถผ่าตัดปรับแต่งกระดูกข้อเข่าเดิม รวมถึงควบคุมความตึงของเนื้อเยื่อและเส้นเอ็นรอบข้าง เพื่อวางตำแหน่งข้อเข่าเทียมให้สอดคล้องกับสรีระของผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสมและรวดเร็วยิ่งขึ้น จึงให้ประสิทธิผลที่ดีและเป็นการเพิ่มอายุการใช้งานของข้อเข่าเทียมให้ยาวนานขึ้นได้อีกทางหนึ่ง

• มีความแม่นยำในการวางและล็อกตำแหน่งของข้อเข่าเทียม ในขณะที่ศัลยแพทย์ทำการผ่าตัดได้สูงถึง 0.5 มม. หรือ 0.5 องศา ทั้งยังควบคุมการเคลื่อนที่ของเครื่องมือผ่าตัดและวัสดุข้อเข่าเทียมไม่ให้ออกนอกตำแหน่งที่กำหนด จึงช่วยลดความเสียหายต่ออวัยวะข้างเคียง เช่น เนื้อเยื่อ เส้นเอ็นและกล้ามเนื้อ ส่งผลให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วขึ้น และมีความเจ็บปวดน้อยลงเมื่อเปรียบเทียบกับการผ่าตัดด้วยวิธีดั้งเดิม ช่วยลดเวลาการฟื้นตัวและค่าใช้จ่ายในการนอนโรงพยาบาลได้

หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่าเทียมเหมาะกับใครบ้าง?

การใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดข้อเข่าเทียม นอกจากจะเหมาะกับผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมตามธรรมชาติจากอายุที่มากขึ้นในผู้สูงวัย หรือข้อเข่าเสื่อมที่เกิดจากการได้รับอุบัติเหตุแล้ว ยังเหมาะกับผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมที่เกิดจากโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ หรือแม้แต่ผู้ที่เคยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมมาก่อนแล้วเกิดความผิดปกติขึ้นภายหลัง เช่น วัสดุข้อเข่ามีความเสียหาย ฟังก์ชันการใช้งานแย่ลง เป็นต้น

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดข้อเข่าเทียมด้วยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด

การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมด้วยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด VELYS™ Robotic-Assisted Solution นอกจากจะมีการประมวลข้อมูลทางกายวิภาคของกระดูกและเนื้อเยื่อรอบๆ ข้อเข่าของผู้ป่วยแล้ว ยังต้องตรวจสุขภาพโดยละเอียดเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในกรณีผู้ป่วยมีโรคประจำตัวอื่นๆ รวมถึงการเตรียมความพร้อมทั่วไปในการผ่าตัด เช่น หากผู้ป่วยมีการใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด อาจต้องมีการหยุดยาหรือปรับยาบางอย่างที่จะเป็นอุปสรรคต่อการผ่าตัด มีการให้คำปรึกษาเพื่อลดความกังวลทางด้านจิตใจ การวางแผนฟื้นฟูและการทำกายภาพบำบัดหลังการผ่าตัด เพื่อให้ผู้ป่วยเข้าใจและมีความพร้อมมากที่สุด

อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมยังมีเทคนิค อุปกรณ์ วัสดุข้อเข่า เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องให้เลือกใช้อีกมากมาย โดยศัลยแพทย์จะเป็นผู้ให้รายละเอียดต่างๆ แก่ผู้ป่วย เพื่อการพิจารณาเลือกและออกแบบแนวทางการรักษาร่วมกันในทุกขั้นตอน เป็นการตอบโจทย์ทั้งความคุ้มค่าในด้านสุขภาพ และสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้ป่วยว่าจะเป็นการผ่าตัดที่ได้ผลดี มีความพึงพอใจทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการผ่าตัด เพื่อการกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดี ได้ทำกิจกรรมที่ชอบโดยไร้ซึ่งอุปสรรคได้อีกครั้งหนึ่ง

ข้อมูลโดย : ศ.นพ. ธไนนิธย์ โชตนภูติ ศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการผ่าตัดกระดูกสันหลัง ศูนย์กล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ โรงพยาบาลพญาไท 2