ยาคุมฉุกเฉิน คือยาคุมกำเนิดที่มีฤทธิ์ช่วยยับยั้งการปฏิสนธิ ป้องกันการตั้งครรภ์ ภายใน 72 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์ แต่วิธีกินยาคุมฉุกเฉินไม่ควรกินเป็นประจำ เพราะมีผลข้างเคียงกับร่างกาย ก่อนกินยาคุมกำเนิดต้องรู้จักอันตรายจากผลข้างเคียงทั้งระยะสั้นและระยะยาว
วิธีกินยาคุมฉุกเฉินครั้งแรก
วิธีกินยาคุมฉุกเฉิน แตกต่างกับยาคุมกำเนิดทั่วไป ตรงที่ยาคุมฉุกเฉินมีจำนวนเม็ดยาบนแผงเพียง 2 เม็ด ในขณะที่ยาคุมกำเนิดทั่วไปมีจำนวนเม็ดยา 21 และ 28 เม็ด ดังนั้นจึงมีวิธีการกินยาที่แตกต่างกัน
ตัวยาในยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ได้แก่ ฮอร์โมนโปรเจสตินระดับสูงอย่าง ลีโวนอร์เจสเตรล (levonorgestrel) ยาคุมกำเนิดแบบ 2 เม็ด จะมีตัวยาลีโวนอร์เจสเตรล (levonorgestrel) 750 กรัม
วิธีกินยาคุมฉุกเฉินครั้งแรก ต้องทราบว่ายาคุมกำเนิดมีผลข้างเคียงกับสตรี หลังจากกินยาเม็ดแรกในชั่วโมงแรก จะมีอาการคลื่นไส้อาเจียน และไม่ควรรับประทานเป็นประจำ เพราะมีผลข้างเคียงเกี่ยวกับการสร้างฮอร์โมนตามธรรมชาติ มีโอกาสเลือดออกจากช่องท้อง และส่งผลเสียต่อรังไข่และเยื่อบุโพรงมดลูก
เพื่อความปลอดภัย วัยสาวที่เริ่มมีประจำเดือน ควรเรียนรู้การกินยาคุมกำเนิดประเภททั่วไป (แบบ 21 เม็ด หรือ 28 เม็ด) ส่วนยาคุมฉุกเฉิน ควรกินเฉพาะเวลาที่จำเป็น ได้แก่ กรณีที่ 1 ถูกล่วงละเมิดทางเพศ กรณีที่ 2 มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ตั้งใจ และกรณีที่ 3 ถุงยางอนามัยเกิดรั่ว
กินยาคุมฉุกเฉิน กินภายในกี่ชั่วโมง
ยาคุมฉุกเฉินที่จำหน่ายทั่วไปมี 2 เม็ด ควรกินยาคุมฉุกเฉินภายในกี่ชั่วโมงนั้น ต้องอ่านรายละเอียดหน้าผลิตภัณฑ์ก่อน เช่น
ยาคุมฉุกเฉินเม็ดที่ 1 กินภายหลังมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ตั้งใจใน 72 ชั่วโมง
...
ยิ่งทราบความเสี่ยงเร็วเท่าไร ก็ต้องรีบกินยาคุมฉุกเฉินเม็ดแรกเร็วเท่านั้น ผลข้างเคียงหลังกินยาคุมฉุกเฉิน 1 เม็ดแรกนั้น จะทำให้อาเจียน 1-2 ชั่วโมง หากอาเจียนยาออกมาหมด ต้องรับประทานยาเม็ดแรกใหม่
ยาคุมกำเนิดเม็ดที่ 2 กินหลังจากเม็ดแรกภายใน 12 ชั่วโมง
ยาคุมกำเนิดเม็ดที่ 2 จากแผงเดียวกัน ก็มีผลทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนเช่นกัน
ผลข้างเคียงยาคุมฉุกเฉิน
ผลข้างเคียงยาคุมฉุกเฉิน คืออาการภายหลังจากรับประทานยาเม็ดแรก หรือเม็ดที่สอง เนื่องจากยาคุมเป็นยาที่เกี่ยวข้องกับระบบฮอร์โมน จึงมักทำให้เกิดอาการวิงเวียน และอาเจียนคลื่นไส้ได้ง่าย และมีผลข้างเคียงอื่นๆ ดังนี้
- ทำให้ระยะเวลาไข่ตกสั้นลง เพราะฉะนั้นจะทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ
- ทำให้มีเลือดออกจากช่องท้องกะปริบกะปรอยในบางคน
- บางคนมีอาการปวดท้องที่มดลูก แบบเดียวกับตอนปวดประจำเดือน
- มีโอกาสเสี่ยงท้องนอกมดลูก
- ยังคงมีโอกาสตั้งครรภ์ 15-25%
วิธีการคุมกำเนิดด้วยการกินยาคุมฉุกเฉินนั้น มีโอกาสตั้งครรภ์สูงถึง 15-25% และมีผลข้างเคียงต่อร่างกายผู้หญิงที่ค่อนข้างมาก เมื่อเทียบกับการคุมกำเนิดแบบอื่น ดังนั้น หากต้องการคุมกำเนิดอย่างมีประสิทธิภาพ ควรเลือกวิธีการคุมกำเนิดอื่นๆ ควบคู่ไปด้วย
ข้อห้ามใช้ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน
ผู้ที่ห้ามใช้ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินเด็ดขาด คือผู้ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับตับ ผู้ป่วยมะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ (และระบบภายในอื่นๆ ของสตรี) ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน และผู้ป่วยที่เป็นโรคลมชัก ต้องกินยากันชัก และผู้เป็นไมเกรนชนิด Migraine with Aura
นอกจากนี้ ผู้ป่วยที่เป็นโรคเกี่ยวกับระบบโลหิต ความดันโลหิต โรคลิ่มเลือดอุดตัน ก็ไม่ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉิน
ยาคุมฉุกเฉิน ราคา
ยาคุมฉุกเฉินราคา 40-80 บาท ขึ้นอยู่กับชนิดและยี่ห้อ ส่วนใหญ่มีตัวยาเดียวกัน แต่มีจำนวนเม็ด และชื่อทางการค้าต่างกัน ได้แก่
- Ladynore ราคา 40 บาท
- Norpak ราคา 40 บาท
- Marry Pink ราคา 40 บาท
- Madonna ราคา 40 บาท
- Postinor ราคา 60 บาท
ข้อสำคัญในการกินยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ไม่ควรกินติดต่อกัน 4 เม็ดภายในรอบเดือนเดียว เพราะจะส่งผลต่อระบบประจำเดือน และระบบสืบพันธุ์ หากทราบว่าตั้งครรภ์แล้วไม่ควรกินยาคุมฉุกเฉิน เพราะมีผลต่อการบีบตัวของมดลูก อาจปวดท้องและมีเลือดออกจากช่องท้อง หากพบความผิดปกติหลังกินยาคุมฉุกเฉิน ควรรีบพบแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง