หลังจากที่ได้รู้จักแพทย์แผนจีน ซึ่งเป็นแพทย์ทางเลือกหนึ่งกันไปแล้ว คอลัมน์ “ศุกร์สุขภาพ” สัปดาห์นี้ยังมีเรื่องราวน่ารู้เกี่ยวกับเรื่อง “แพทย์แผนไทยประยุกต์” ของคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
การแพทย์แผนไทย คืออะไร?
“การแพทย์แผนไทย” เป็นระบบการแพทย์แบบดั้งเดิมของไทย ที่ดูแลสุขภาพของผู้ป่วยแบบองค์รวม คือไม่ได้มุ่งเน้นการรักษาผู้ป่วยเฉพาะโรค หรือตามอาการที่ปรากฏเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมไปถึงการป้องกันโรค และการส่งเสริมสุขภาพพร้อมๆ กันไปด้วย เป็นองค์ความรู้ที่ส่งต่อกันมาอย่างยาวนาน เริ่มมีหลักฐานปรากฏช่วงก่อนสมัยสุโขทัยถึงสมัยอยุธยาตอนต้น ผ่านการผสานทางวัฒนธรรม และหล่อหลอมภูมิปัญญาท้องถิ่นสืบทอดมาจนถึงยุคปัจจุบัน โดยให้ความสำคัญกับหลักทฤษฎีธาตุ และธรรมชาติของสรรพสิ่ง เพื่อให้เข้าใจสภาวะปกติและผิดปกติของร่างกายและจิตใจ และเชื่อมโยงไปสู่หลักการบำบัดรักษาที่มุ่งทำให้ธาตุ ซึ่งเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของทุกสรรพสิ่งนั้นกลับคืนสู่สภาวะปกติ
แพทย์แผนไทยศึกษา และทำความเข้าใจเรื่องธาตุ (ธรรมชาติ) ของผู้ป่วยแต่ละคนที่มีความแตกต่างกัน ธรรมชาติของร่างกาย จิตใจ และความเจ็บป่วยที่มีความสัมพันธ์กัน โดยการดูแลสุขภาพ และบำบัดเยียวยาจะเริ่มจากการป้องกันเหตุปัจจัยที่จะทำให้เกิดความเจ็บป่วย (สร้างนำซ่อม) และเมื่อเจ็บป่วยแล้วก็ต้องประกอบเหตุปัจจัยที่จะทำให้หายจากการเจ็บป่วยให้ถึงพร้อม โดยมีหลักสำคัญอีกประการหนึ่ง คือ การบำบัดต้องไม่ให้กระทบจนเสียความเป็นปกติของแต่ละตนไป ตั้งอยู่บนหลักพื้นฐานของความพอดี และสมดุลของธาตุ ซึ่งความเป็นปกติของแต่ละคนนั้นเป็นเรื่องส่วนบุคคล แนวทางการรักษาจึงไม่ตายตัว ปรับตามสภาวะของผู้ป่วยรายบุคคลในช่วงเวลาหนึ่งเท่านั้น (ขณะปัจจุบันที่ประเมิน)
...
พระราชบัญญัติวิชาชีพการแพทย์แผนไทย พ.ศ.2556 ได้นิยามการประกอบวิชาชีพการแพทย์แผนไทยไว้ว่า เป็นการประกอบวิชาชีพที่กระทำ หรือมุ่งหมายจะกระทำต่อมนุษย์ เกี่ยวกับการแนะนำ การตรวจโรค การวินิจฉัยโรค การบำบัดโรค การรักษาโรค การป้องกันโรค การส่งเสริมและการฟื้นฟูสุขภาพ โดยอาศัยองค์ความรู้ด้านเวชกรรมไทย เภสัชกรรมไทย การผดุงครรภ์ไทย การนวดไทย การแพทย์พื้นบ้านไทย ส่วนการแพทย์แผนไทยประยุกต์ จะมีการนำองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และวิทยาศาสตร์การแพทย์มาประยุกต์ใช้ในการตรวจโรค เช่น มีการวัดความดันทุกครั้งก่อนการรักษา มีการตรวจองศาการเคลื่อนไหว และ Special Test ต่างๆ เพื่อตรวจสอบดูอาการของโรคทางระบบกระดูกกล้ามเนื้อและเส้นประสาท เป็นต้น
หัตถการและกลุ่มอาการต่างๆ ที่แพทย์แผนไทยประยุกต์รักษาได้
หน่วยตรวจผู้ป่วยนอก แพทย์ทางเลือกโรงพยาบาลรามาธิบดี เปิดคลินิกแพทย์แผนไทย รักษาโดยแพทย์แผนไทยประยุกต์ ให้บริการตรวจรักษาโรคด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ประกอบด้วยหัตถการต่างๆ เช่น การนวดไทยแบบราชสำนักเพื่อการรักษา การประคบสมุนไพร การอบไอน้ำสมุนไพร นอกจากนี้ยังให้บริการดูแลหญิงหลังคลอดประกอบกับการให้คำแนะนำด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
ประโยชน์ของหัตถการต่างๆ
การนวดไทยแบบราชสำนักเพื่อการรักษา ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต น้ำเหลือง และระบบประสาท ช่วยทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว ได้ผลดีในการรักษากลุ่มที่มีอาการปวด ตึง ล้า ตามส่วนต่างๆของร่างกาย เช่น กลุ่มอาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อพังผืด (Office syndrome) ไมเกรน นิ้วล็อก ข้อเท้าแพลง รองช้ำ เป็นต้น อีกทั้งยังช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ป่วยจากโรค หรือภาวะผิดปกติต่างๆ เช่น โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต หัวไหล่ติด ข้อเข่าเสื่อม เป็นต้น
การประคบสมุนไพร ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต ลดอาการบวม บรรเทาอาการอักเสบของกล้ามเนื้อและปวดตึงตามร่างกาย โดยส่วนใหญ่จะประคบสมุนไพรหลังจากการนวดรักษา เพื่อลดอาการปวดระบม แต่ในผู้ป่วยที่กล้ามเนื้อตึงมากอาจเริ่มประคบก่อนการนวดได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของแพทย์ และในหญิงหลังคลอด การประคบอุ่นๆ สามารถช่วยลดอาการคัดตึงของเต้านมด้วย
การอบไอน้ำสมุนไพร ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตและระบบหายใจให้ดีขึ้น บรรเทาอาการอักเสบของกล้ามเนื้อและปวดตึงตามร่างกาย ทำให้หายใจได้สะดวกขึ้น ลดอาการของโรคไซนัสอักเสบ ภูมิแพ้ หอบหืด และช่วยผ่อนคลาย
การเตรียมตัวในการเข้ารับการรักษา มีดังนี้
1. โทรติดต่อหน่วยตรวจผู้ป่วยนอก แพทย์ทางเลือก เพื่อนัดหมายก่อนรับบริการ
2. มาเตรียมความพร้อมก่อนเวลานัดเล็กน้อย และวัดสัญญาณชีพก่อนทำหัตถการ
3. รับประทานอาหารตามปกติให้เรียบร้อยก่อนทำหัตถการ 1-2 ชั่วโมง (ไม่อิ่มเกินไป)
4. สวมใส่เสื้อผ้าที่เหมาะสม ใส่สบาย ไม่รัดแน่น (ถ้าผมยาวให้มัดผมให้เรียบร้อย) ไม่สวมเครื่องประดับในบริเวณที่รับการรักษา
5. รับทราบข้อปฏิบัติตัว และข้อห้ามในการทำหัตถการ
...
6. ปิดเครื่องมือสื่อสารทุกชนิด
สัปดาห์หน้ายังมีเรื่องราวน่ารู้เกี่ยวกับขั้นตอนการรักษา ค่าใช้จ่ายในการรักษา คำแนะนำเพิ่มเติม และผลข้างเคียงจากการรักษา รอติดตามกันนะครับ
อ่านเพิ่มเติม
ทำความรู้จักกับ “แพทย์ทางเลือก คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี” ตอน 1
ทำความรู้จักกับ “แพทย์ทางเลือก คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี” ตอน 2
@ @ @ @ @
แหล่งข้อมูล
แพทย์แผนไทยประยุกต์ สุชานนท์ เบ้าสุวรรณ หน่วยตรวจผู้ป่วยนอกแพทย์ทางเลือก ศูนย์บริการทางการแพทย์ สาขาโรงเรียนเรวดี คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล โทรศัพท์ 064-585-0938-9