“ตาบอดสี” เป็นความพิเศษที่เกิดขึ้นกับบางคน ทำให้มองเห็นสีที่แตกต่างไปจากคนส่วนมาก และไม่สามารถบอกความแตกต่างระหว่างสีได้ ตาบอดสีรักษาได้ด้วยการสวมแว่นตา หรือใส่คอนแทคเลนส์ อาการตาบอดสีไม่สร้างปัญหาต่อการทำกิจกรรมในชีวิตประจำวัน พบผู้ที่มีอาการตาบอดสีเกิดจากพันธุกรรมเป็นเพศชายมากกว่า ซึ่งมีอยู่ราว 8% และเพศหญิงพบ 0.4% นอกจากนี้ตาบอดสีเกิดจากความเสื่อมของดวงตาตามอายุได้ด้วย

ตาบอดสีเกิดจากอะไร


หากคุณพบว่าตัวเอง หรือลูกหลานมีอาการตาบอดสี ไม่ต้องตกใจ ลองสอบถามทางเครือญาติก็จะพบว่ามีประวัติผู้เป็นตาบอดสีในครอบครัว เพราะตาบอดสีเกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม เรียกว่า X-linked Gene เป็นยีนที่อยู่บนโครโมโซมเพศหญิง เพศหญิงส่วนมากเป็นพาหะ และแสดงอาการในเพศชายมากกว่า ปัญหาที่คนตาบอดสีมักพบ ได้แก่ 1.แยกความแตกต่างระหว่างสีไม่ออก 2.มองไม่เห็นความสดใสของสี และ 3.สับสนในการมองเฉดสีต่างๆ

ใครบ้างที่มีโอกาสเป็นตาบอดสี

...

1. ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นตาบอดสี
2. ผู้ที่มีโรคตาบางชนิด เช่น ต้อหิน หรือจุดรับภาพผิดปกติ
3. ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพอื่นๆ เช่น โรคเบาหวาน, โรคอัลไซเมอร์, โรคเปลือกประสาทตาเสื่อม
4. ผู้ที่รับประทานยาระหว่างการรักษาโรคอื่นๆ บางชนิด

สาเหตุโรคตาบอดสีที่พบมากที่สุดคือ ตาบอดสีแต่กำเนิด สังเกตได้ตั้งแต่วัยเด็ก จะทราบได้อย่างไรว่าบุตรหลานมีอาการตาบอดสีหรือไม่? เด็กๆ จะมีการเรียนรู้เรื่องสีที่ช้า และจำแนกสีต่างๆ ได้ไม่ถูกต้อง ซึ่งจะพบได้ในช่วงวัยก่อนเข้าโรงเรียน หากคุณพบว่าลูกมีความผิดปกติทางการเรียนรู้เรื่องสี ควรพาไปพบกับจักษุแพทย์เพื่อพิจารณา

แพทย์จะพิจารณาแยกตาบอดสีได้จากการทำแบบทดสอบตาบอดสี เรียกว่า Color Vision Test โดยการรักษาโรคตาบอดสีนั้นไม่ต้องผ่าตัด ใช้เลนส์แว่นตาชนิดพิเศษ หรือใช้คอนแทคเลนส์สวมใส่ได้

นอกจากตาบอดสีที่เกิดจากความผิดปกติของพันธุกรรม ยังพบว่าตาบอดสีเกิดจากความเสื่อมของดวงตาหรือสมอง เมื่อมีอายุมากขึ้น

ตาบอดสีที่เกิดจากพันธุกรรม

ลักษณะตาบอดสีที่เกิดขึ้นจากพันธุกรรม เป็นการถ่ายทอดยีนผ่านโครโมโซมเพศหญิง หรือที่เรียกว่า โครโมโซมเอ็กซ์ (X)

ตาบอดสีมีกี่ประเภท

ตาบอดสีมี 2 ชนิด คือ ตาบอดสีที่พบตั้งแต่เกิด กับ ตาบอดสีที่เกิดขึ้นในภายหลัง แต่หากแบ่งตามการมองเห็นสี จะแบ่งออกเป็น 3 ชนิด ได้แก่

1. ตาบอดสีมองเห็นสีเดียว (Monochromatism) ในดวงตาประกอบด้วยเซลล์รูปแท่ง ไม่มีเซลล์รูปกรวย หรือมีเซลล์รูปกรวยสีน้ำเงินสีเดียว ทำให้มองเห็นเป็นภาพขาวดำ หรือมองไม่เห็นสี ลักษณะอาการตาบอดสีแบบนี้จะมองเห็นมัว ตาสู้แสงไม่ได้ มีลักษณะตากลอกไปตา เรียกว่า Nystagmus

2. ตาบอดสีในกลุ่มที่มีเซลล์รูปกรวย 2 ชนิด (Dichromatism) เมื่อขาดเซลล์รูปกรวยสีใดไป ก็จะบอดสีนั้น เช่น ขาดเซลล์รูปกรวยสีแดง จะตาบอดสีแดง (Protanopia) เมื่อขาดเซลล์รูปกรวยสีเขียว ก็จะบอดสีเขียว (Deuteranopia) เมื่อขาดเซลล์รูปกรวยสีน้ำเงิน เรียกว่า ตาบอดสีน้ำเงิน (Tritanopia) ซึ่งพบน้อยมาก

3. ตาบอดสีในกลุ่มที่มีเซลล์รูปกรวย 3 ชนิด (Trichromatism) แต่มีสีใดสีหนึ่งพร่องหรือน้อยกว่าปกติ เช่น เมื่อมีเซลล์รูปกรวยสีแดงน้อยกว่าปกติ เรียกว่า ตาบอดสีพร่องสีแดง (Protanomalous) เป็นต้น

...

แบบทดสอบตาบอดสี

ปัจจุบันมีวิธีการทดสอบตาบอดสีได้โดยการใช้แบบทดสอบทางสายตา และแอปพลิเคชันที่ให้คุณตรวจสอบการมองเห็นสีได้อย่างรวดเร็ว อย่างไรก็ดี ผู้ที่พบว่าตนเองมีอาการตาบอดสีควรเข้าพบจักษุแพทย์เพื่อได้รับคำแนะนำ อาทิ การใช้เทคโนโลยีต่างๆ ที่ช่วยให้การมองเห็นในชีวิตประจำวันชัดเจนยิ่งขึ้น

ตาบอดสี ทดสอบได้ด้วยแบบทดสอบตาบอดสี ใช้วิเคราะห์การมองเห็นสำหรับการรักษาต่อไป เพื่อตอบคำถามต่อไปนี้

  • คนตาบอดสีเหลือง จะมองเห็นสีเหลืองเป็นสีอะไร
  • คนตาบอดสีเขียว จะมองเห็นสีเขียวเป็นสีอะไร
  • คนตาบอดสีแดง จะมองเห็นสีแดงเป็นสีอะไร

ตัวอย่างแบบทดสอบตาบอดสี

...

ผู้ที่มีสายตาปกติ และตาบอดสี จะมองเห็นเลข 12

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 29
ผู้ตาบอดสีแดง และสีเขียว จะอ่านได้ 70
ผู้ที่ตาบอดสีทั้งหมด จะอ่านแบบทดสอบนี้ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 3
ผู้ตาบอดสีแดง และสีเขียว จะอ่านได้ 5
ผู้ที่ตาบอดสีทั้งหมด จะอ่านแบบทดสอบนี้ไม่ได้

...

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 74
ผู้ตาบอดสีแดง และสีเขียว จะอ่านได้ 21
ผู้ที่ตาบอดสีทั้งหมด จะอ่านแบบทดสอบนี้ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 45
ผู้ที่ตาบอดสีจะอ่านแบบทดสอบนี้ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 7
ผู้ที่ตาบอดสีจะอ่านแบบทดสอบนี้ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 73
ผู้ที่ตาบอดสีจะอ่านแบบทดสอบนี้ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะอ่านได้ 42

ผู้ที่มีสายตาปกติจะลากเส้นจาก X ไป X ได้
ผู้ตาบอดสีแดง และเขียว จะลากเส้นจาก X ไป X ได้
ผู้ที่ตาบอดสีทั้งหมด จะลากเส้นจาก X ไป X ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะลากเส้นจาก X ไป X ได้
ผู้ที่ตาบอดสีทั้งหมด จะลากเส้นจาก X ไป X ไม่ได้

ผู้ที่มีสายตาปกติจะลากเส้นจาก X ไป X ได้
ผู้ตาบอดสีแดง และเขียว จะลากเส้นจาก X ไป X ตามเส้นสีม่วง ต่อกับสีเขียว
ผู้ที่ตาบอดสีทั้งหมด จะลากเส้นจาก X ไป X ไม่ได้

คำถามที่พบบ่อยว่า คนตาบอดสีแดง จะเห็นไฟจราจรสีใดเพี้ยน คำตอบขึ้นอยู่กับว่า ผู้ที่มีอาการตาบอดสีนั้น ตาบอดสีใด อย่างไรก็ดีผู้ที่มีอาการตาบอดสีเมื่อได้รับการวิเคราะห์พบสาเหตุได้เร็ว ก็จะใช้เครื่องมือช่วยอำนวยความสะดวกในชีวิตประจำวันได้อย่างเหมาะสม หากคุณสงสัยว่าบุตรหลานมีอาการตาบอดสี ควรพาไปพบกุมารแพทย์ เพื่อส่งตัวให้แพทย์เฉพาะทางด้านจักษุแพทย์และพัฒนาการวินิจฉัยในลำดับต่อไป.