ไทยรัฐออนไลน์ ได้เดินทางไปยัง ต.คลองตาล อ.ศรีสำโรง จ.สุโขทัย ซึ่งเปิดเป็นร้านขายของฝาก โดยเฉพาะอาหารว่างหรือของกินเล่นนั้นก็คือถั่วทอด ของนางประภาศรี ทองปากน้ำ อายุ 60 ปี หรือที่ชาวบ้านจะเรียกติดปากกันว่าครูแจ๋ว เจ้าของร้านและสูตรความอร่อยถั่วทอดลอนศิลป 200 ปี ต้นตำรับเปิบพิสดารเจ้าแรกเจ้าเดียวของสุโขทัย...
เมื่อเราได้เดินทางไปยังร้านถั่วทอดลอนศิลป 200 ปี พบว่า ครูแจ๋วและลูกจ้างกำลังสาละวนอยู่กับการทอดถั่ว ทอดอยู่ที่บริเวณด้านหลังร้าน ครูแจ๋ว เล่าให้ฟังว่า จุดเริ่มต้นของถั่วทอดอันโด่งดัง เริ่มเมื่อประมาณ 50 ปีที่ผ่านมา ถั่วทอดลอนศิลป 200 ปี ได้ถูกทำขึ้นที่อ.ศรีสำโรง จ.สุโขทัย โดยพี่น้อง 3 คน คือ น.ส.จรูญ น.ส.จำรัส และ น.ส.บุญทวน มังกร ซึ่งได้ทำขนมถั่วทอดขึ้นมาเป็นงานอดิเรกเสริมรายได้จากอาชีพตัดเย็บเสื้อผ้าและงานทำผมสตรี ซึ่งเป็นป้าของตน
...
แต่ก่อนป้าทั้งสามได้ทำขนมถั่วทอดส่งขายตามร้านกาแฟ และเป็นโชคดีของตนเมื่อตอนเป็นเด็กก็ได้มาช่วยป้าๆ ทำขนมถั่วทอด จึงได้ซึมซับความรู้และวิธีการทำถั่วทอดและสูตรความอร่อยถั่วทอดลอนศิลป มาจนถึงทุกวันนี้ จนครั้งหนึ่งได้มีคนนำถั่วทอดจากร้านลอนศิลปโดยสามสาวพี่น้องนี้ไปถวายแด่ หม่อมเจ้าวิภาวดีรังสิต และทรงโปรดขนมถั่วทอดนี้มาก จึงทำให้ถั่วทอดจากร้านลอนศิลปของสามสาวพี่น้อง เริ่มมีชื่อเสียงอย่างกว้างขวางมากขึ้นตั้งแต่นั้นมา
สำหรับที่มาของชื่อ ถั่วทอดลอนศิลป 200 ปี เมื่อปี พ.ศ.2505 คุณปรีชา ทรัพย์โสภา นักจัดรายการวิทยุชื่อดังของเมืองไทย ได้แวะมาที่ร้านและซื้อถั่วทอดที่ร้านลอนศิลป และได้สัมภาษณ์สามพี่น้องเจ้าของสูตร ซึ่งในขณะนั้นอายุของยายจรูญ ยายจำรัส และยายบุญทวน เมื่อนำมารวมกันแล้วได้เป็น 200 ปีพอดี คุณปรีชาจึงให้ชื่อขนมนี้ว่า ถั่วทอด 200 ปี จึงเป็นชื่อใหม่ของถั่วทอดของคุณยายทั้งสาม และเมื่อ พ.ศ.2520 ถั่วทอดของคุณยายก็ได้รับการประกาศจากแม่ช้อย นางรำ ในการรับประกันคุณภาพ ว่าได้ผ่านมาตรฐานของ เปิบพิสดาร เจ้าแรกเจ้าเดียวในจังหวัดสุโขทัย จนปัจจุบันได้ใช้ชื่ออย่างเป็นทางการว่า ถั่วทอดลอนศิลป 200 ปี ต้นตำรับเปิบพิสดารเจ้าแรกเจ้าเดียวของสุโขทัย
ครูแจ๋วเล่าให้ฟังอีกว่า เดิมที่ตนมีอาชีพรับราชการครู แต่ก็ได้ทำถั่วทอดควบคู่ไปด้วย จนเมื่อ 30 ปีก่อน ได้ลาออกจากราชการครู และมายึดอาชีพทำถั่วทอดอย่างจริงจัง ซึ่งก็ได้สร้างชื่อเสียงเป็นที่รู้จักให้กับถั่วทอดลอนศิลป 200 ปีเรื่อยมา และที่ตนภูมิใจที่สุดก็คือเมื่อพ.ศ.2538 ตนได้ถวายขนมถั่วทอดแด่สมเด็จพระเทพฯ ซึ่งสมเด็จพระเทพฯ ก็ทรงโปรดขนมถั่วทอดเป็นอย่างมาก และมีครั้งหนึ่งได้เคยสาธิตการทำถั่วทอดให้แด่สมเด็จพระเทพฯ ทรงทอดพระเนตร ณ ศาลากลางจังหวัดสุโขทัย จากนั้นก็ได้รับคัดเลือกให้เป็นสินค้า 1 ตำบล 1 ผลิตภัณฑ์ ประจำ ต.คลองตาล อ.ศรีสำโรง จ.สุโขทัย
...
สำหรับสูตรและเคล็ดลับความอร่อยของถั่วทอดลอนศิลป 200 ปีนั้น ประกอบไปด้วยแป้งหมี่ แป้งข้าวจ้าว น้ำตาลทราย เกลือ ไข่ไก่ และกะทิ ผสมเข้าด้วยกัน จากนั้นจะนำกลอย ถั่วลิสง ตักใส่พิมพ์ทอดในน้ำมันที่ร้อนจัด เมื่อถั่วทอดจับเป็นแผ่นและลอยตัวแล้วจะรับตัดออก และนำไปทอดด้วยเตาถ่านด้วยไฟปานกลางอีกครั้งหนึ่งให้ถั่วทอดเหลืองกรอบ เมื่อได้แล้วจะนำไปซับน้ำมันและผึ่งให้เย็นก่อนที่จะบรรจุใส่ถุงเพื่อเตรียมส่งขาย สำหรับการขายถั่วทอดปัจจุบันขายถุงละ 25 บาท.