ข้าวเม่าแม่สุนาต กลิ่นหอมจากครกกระเดื่อง ต่อยอดภูมิปัญญา

สูตรบ้านๆ ของแม่สุนาต คั่ว สี และตำ ด้วยมือ ให้รสนุ่มหนึบ หอม อร่อย

ที่บ้านโปร่ง อ.ธาตุพนม จ.นครพนม “ข้าวเม่าแม่สุนาต” คือภาพจำของครัวอีสานที่ยังหายใจอยู่  โดยเริ่มตั้งแต่การคัดข้าวเหนียวพันธุ์พื้นบ้าน สายพันธุ์ กข. 6 ในช่วง “ข้าวน้ำนม” วินาทีที่เมล็ดยังอวบนิ่มและหวานธรรมชาติ 

จากนั้นนำไปคั่วบนกระทะให้สุกพอดี สีเอาเปลือก แล้วตำด้วยครกกระเดื่องจังหวะยาวๆ เพื่อให้เนื้อข้าวเม่านุ่ม หนึบ หอมควันไฟ ก่อนจะคัดเมล็ดลีบออก เหลือแต่เมล็ดกลมอวบที่เคี้ยวเพลิน

สูตรของคุณแม่สุนาตใช้หลักคิด “ข้าวเม่าแท้ ไร้สารเจือปน” ทุกขั้นตอนตั้งใจรักษารสของข้าวใหม่ให้ชัดที่สุด ทำเสร็จแล้วจึงบรรจุถุงสุญญากาศ ที่ช่วยยืดอายุและพกพาสะดวก จากครัวหลังบ้าน ข้าวเม่าเลยกลายเป็นวัตถุดิบอีสานที่พร้อมเดินทางไปถึงครัวไหนๆ ก็ได้

ความน่าสนใจอยู่ที่เนื้อสัมผัสและความอเนกประสงค์ของข้าวเม่า เพราะกินเปล่าๆ ก็หอมมันแบบเมล็ดข้าวคั่ว ราดกะทิสด ใส่น้ำกะทิอุ่น โรยงาดำและมะพร้าวขูดก็กลายเป็นของหวานถ้วยโปรดก็ได้ หรือจะปั้นชุบแป้งทอดให้กรอบนอกนุ่มใน หรือโรยหน้าไอศกรีมวานิลลาสักหนึ่งสกู๊ปเพื่อเพิ่มกลิ่นคั่วก็เข้ากันดี นอกจากนี้ช่วงออกพรรษาถึงปีใหม่ ข้าวเม่ามักถูกหยิบขึ้นมาอยู่ในงานบุญ และในครัวเรือนมากเป็นพิเศษ

มากกว่าความอร่อย ข้าวเม่าแม่สุนาตยังเป็นเรื่องราวของภูมิปัญญาที่ต่อยอดได้จริง ครอบครัวใช้เครือข่ายชุมชนรับซื้อข้าวเหนียวจากชาวนาในพื้นที่ นำมาสร้างงานหน้าบ้านหลังบ้าน ตั้งแต่คั่ว ตำ บรรจุ ไปจนถึงขายออนไลน์ ทั้งหมดนี้ทำให้ข้าวเม่าโบราณกลายเป็นรายได้ร่วมสมัย โดยยังคงรสมือและจังหวะครกกระเดื่องไว้อย่างครบถ้วน