ตำนานเรื่องเล่าถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นเกี่ยวกับ “ผู้หญิงหน้าโคก” ตำบลหน้าโคก อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อาจกล่าวได้ว่า...เรื่องนี้ไม่ได้เป็นเพียงตำนานพื้นบ้านเท่านั้น หากแต่ยังสะท้อนเชื่อมโยงถึงความเชื่อ ความศรัทธาและความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ
ย้อนไปในสมัยโบราณ บริเวณหน้าโคกยังเป็นพื้นที่ป่ารกร้าง ชาวบ้านอาศัยทำเกษตรกรรมและประมงเพื่อเลี้ยงชีพ ในช่วงนั้นมีหญิงสาวคนหนึ่งที่ได้รับการกล่าวขานว่าเป็นคนงามทั้งรูปร่าง...จิตใจ
ชาวบ้านเรียกเธอว่า...“แม่หญิงแก้ว” แม่หญิงแก้วอาศัยอยู่กับครอบครัวในกระท่อมเล็กๆใกล้โคก (เนินดินสูง) วันหนึ่งชุมชนประสบภัยแล้งอย่างหนัก น้ำในแม่น้ำแห้งเหือดจนไม่สามารถทำการเกษตรได้ แม่หญิงแก้วอธิษฐานต่อฟ้าดินเพื่อขอให้ฝนตกและนำความอุดมสมบูรณ์กลับคืนมา
ตามตำนานเล่าว่า...เธอได้อุทิศชีวิตของตนเองโดยกระโดดลงในบ่อน้ำกลางโคกเพื่อบูชา...ปลอบประโลมดวงวิญญาณธรรมชาติ หลังจากนั้นไม่นานฝนก็ตกลงมาอย่างต่อเนื่อง ชุมชนก็กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง
...
อีกทั้งยังมีความเชื่ออื่นที่เกี่ยวข้องกับผู้หญิงหน้าโคกในชื่อ “ผู้พิทักษ์โคก”...ชาวบ้าน เชื่อว่าดวงวิญญาณของแม่หญิงแก้วนั้นยังคงสถิตอยู่ที่บริเวณหน้าโคก เธอเป็นผู้พิทักษ์ปกป้องหมู่บ้านจากสิ่งชั่วร้าย ใครที่มาทำลายธรรมชาติหรือกระทำสิ่งไม่ดีต่างๆในพื้นที่ ก็จะพบเจอกับเหตุการณ์ลึกลับ
โดยการ “บูชา” แม่หญิงแก้วนั้นมีการตั้งศาลเล็กๆไว้ที่บริเวณหน้าโคก ชาวบ้านมักจะนำดอกไม้ ธูปเทียน ของหวานมาถวาย พร้อมอธิษฐานขอพรเรื่องสุขภาพ การงาน ความอุดมสมบูรณ์
ความศักดิ์สิทธิ์ของน้ำบ่อหน้าโคก เชื่อกันว่า...น้ำในบ่อที่แม่หญิงแก้วกระโดดลงไป มีพลังศักดิ์สิทธิ์ ช่วยรักษาโรคภัยไข้เจ็บ และเป็นน้ำมนต์ที่ใช้ในพิธีสำคัญของชุมชน
โดยมีพิธีกรรมที่เกี่ยวข้อง...อาทิ “พิธีขอฝน” ในช่วงหน้าแล้ง ชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่หน้าโคกเพื่อทำพิธีขอฝน โดยมีการจุดธูป อธิษฐาน และร่ายบทสวดที่สืบทอดกันมา ถัดมา “การขอพรและแก้บน”...หากชาวบ้านได้รับพรหรือสมหวังในสิ่งที่ขอ จะมาทำพิธีแก้บน เช่น การถวายขนมหวานและรำแก้บน
เรื่องเล่าเกี่ยวกับ “ผู้หญิงหน้าโคก” เป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมท้องถิ่นในตำบลหน้าโคก อำเภอผักไห่ ไม่เพียงแต่เป็นตำนานที่มีเสน่ห์ แต่ยังสะท้อนถึงความสัมพันธ์อันแนบแน่นระหว่างคนกับธรรมชาติ
ความเชื่อเหล่านี้ยังคงมีอิทธิพลต่อวิถี ชีวิตของชุมชนและยังเป็นสิ่งที่ช่วยรักษา เอกลักษณ์ของตำบลหน้าโคกให้อยู่คู่กับกาลเวลา
...มีคนเล่าว่า ในคืนที่พระจันทร์เต็มดวง หากเดินผ่านหน้าโคก อาจได้ยินเสียงผู้หญิงร้องเพลงเบาๆ เชื่อว่าเป็น เสียงของแม่หญิงแก้ว เรื่องเล่า...เสียงผู้หญิงในคืนเดือนหงาย
นับรวมไปถึง... บางคืนก็มีแสงประหลาด ปรากฏขึ้นเหนือโคก ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นสัญญาณจากแม่หญิงแก้วเพื่อเตือนหรือปกป้องหมู่บ้าน เป็นปรากฏการณ์...แสงประหลาดเหนือโคก
นี่คือหนึ่งในตำนาน “หญิงผู้เสียสละ” ที่ได้สละชีวิตเพื่ออุทิศตนเป็นสัญลักษณ์แห่งความเสียสละและจิตวิญญาณของพื้นที่ สะท้อนศรัทธาความเชื่อเรื่องการปกป้องที่เชื่อว่าดวงวิญญาณของผู้หญิงหน้าโคกยังคอยดูแล...ปกป้องชุมชน หากใครมาทำสิ่งไม่ดีในพื้นที่ มักจะพบเหตุการณ์ประหลาดที่เป็นสัญญาณเตือน
“ชาวบ้านบางกลุ่มก็เชื่อว่าผู้หญิงหน้าโคกมีพลังศักดิ์สิทธิ์ ช่วยปัดเป่าสิ่งชั่วร้าย หากมีปัญหา ในชีวิตหรือเจ็บป่วย จะมากราบไหว้และขอพรจากจุดที่เชื่อว่าเป็นที่สถิตของเธอ...มีการจัดพิธีเพื่อแสดงความเคารพต่อดวงวิญญาณของผู้หญิงหน้าโคกในช่วงวันสำคัญทางศาสนาหรือเมื่อเริ่มต้นการเพาะปลูก”
ในส่วนของเครื่องรางและของขลังนั้น...มีการสร้างเครื่องรางที่เกี่ยวข้องกับผู้หญิงหน้าโคก เช่น ผ้าขาวหรือรูปแกะสลักที่เชื่อกันว่าเป็นตัวแทนของความเมตตาและการปกป้อง
“ตำบลหน้าโคก” อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา บันทึกไว้ในไทยตำบลดอทคอมว่าในอดีตสมัยกรุงศรีอยุธยา บริเวณนี้มีชาวญวนอาศัยอยู่มาก
...
ด้วยผู้หญิงเชื้อสายญวนชอบเกล้าผมมวยทำให้เห็นหน้าผากผิดกับชาวบ้านในท้องถิ่นอื่นๆ หนุ่มๆในท้องถิ่นอื่นเห็นจึงเรียกว่า “ผู้หญิงหน้าโคก” ต่อมา...คำว่าผู้หญิงได้เลือนหายไปเหลือแต่คำว่าหน้าโคกเท่านั้น ว่ากันว่านับแต่นั้นจึงเรียกบริเวณนี้ว่า “ตำบลหน้าโคก” โดยผู้คนส่วนใหญ่ในพื้นที่ยึดอาชีพทำนาเป็นหลัก มีอาชีพเสริมด้วยการเลี้ยงไก่ไข่ เลี้ยงปลา มีแม่น้ำน้อยไหลผ่านตลอดปี ปัจจุบันตำบลหน้าโคกที่ว่านี้ ด้านทางทิศเหนือเขตติดต่อกับตำบลบางจัก อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง
...
“หลวงพ่อแก่” วัดหน้าโคก พระพุทธรูปสำริด ศิลปะอู่ทอง ลักษณะพระพักตร์ที่เปี่ยมด้วยความเมตตาทำให้ได้รับการเคารพบูชาอย่างกว้างขวาง เชื่อศรัทธาเป็นอย่างยิ่งว่า... ท่านช่วยปกป้องชาวบ้านจากภัยอันตรายและให้พรในด้านสุขภาพ การงาน ความสำเร็จ...เป็นอีกศูนย์รวมศรัทธาผู้คนในพื้นที่และคนทั่วไป
กล่าวกันว่า....ผู้ใดที่ได้มาเยือน กราบไหว้ ขอพร บนบานศาลกล่าว “หลวงพ่อแก่” ในเรื่องราวต่างๆต่อหน้าพระพักตร์องค์หลวงพ่อ จะประสบความสำเร็จ มีความเจริญรุ่งเรือง สมปรารถนาทุกประการ
คำขอขมาพระรัตนตรัย...นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุท ธัสสะ (ว่า 3 จบ) สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต อุกาสะ ทวารัตตะเยนะ กะตัง สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต อุกาสะ ขะมามิ ภันเตฯ
“ศรัทธา”...นำมาซึ่งปาฏิหาริย์? เชื่อไม่เชื่อ อย่างไรโปรดอย่าได้...“ลบหลู่”.
รัก-ยม
คลิกอ่านคอลัมน์ “เหนือฟ้าใต้บาดาล” เพิ่มเติม
...