รู้จัก "บุญข้าวประดับดิน" ประเพณีบุญเดือนเก้าภาคอีสาน มีประวัติอย่างไร

ทำความรู้จัก "บุญข้าวประดับดิน" ประเพณีที่สืบทอดกันมาของชาวอีสานเพื่อทำบุญให้แก่ผู้ที่ล่วงลับ ซึ่งจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี สำหรับบุญข้าวประดับดินปีนี้ตรงกับวันไหนและมีความเป็นมาอย่างไร ไทยรัฐออนไลน์จะพาไปทำความรู้จักประวัติบุญข้าวประดับดินให้มากขึ้น

บุญข้าวประดับดิน 2566 ตรงกับวันอะไร

บุญข้าวประดับดิน ตรงกับวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ของทุกๆ ปี โดยในปีนี้บุญข้าวประดับดินตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 14 กันยายน 2566 

ทำความรู้จัก "บุญข้าวประดับดิน" คืออะไร

บุญข้าวประดับดิน คือ ประเพณีการทำบุญเดือนเก้าของชาวอีสาน ซึ่งจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในพื้นที่หลายจังหวัดทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย สำหรับประเพณีบุญข้าวประดับดินถือเป็นการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ล่วงลับ รวมไปถึงสัมภเวสี เปรต สัตว์นรก ฯลฯ

เมื่อถึงวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ของทุกปี ชาวอีสานจะร่วมกันทำบุญข้าวประดับดิน โดยการใช้ใบตองห่ออาหารคาวหวาน ข้าวเหนียวนึ่งสุก ผลไม้ หมาก พลู เมี่ยง และบุหรี่ ทำเป็นห่อเล็กๆ (เรียกว่ายายห่อข้าวน้อย) แล้วนำไปวางบริเวณรอบกำแพงวัด รอบฐานเจดีย์ หรือรอบโบสถ์ ตลอดจนใต้โคนต้นไม้ใหญ่ เพื่อให้การทำบุญครั้งนี้ส่งไปถึงผู้ล่วงลับและสัมภเวสีทั้งหลาย ทั้งนี้ ประเพณีบุญข้าวประดับดินยังถือเป็นวันสำคัญที่ชาวบ้านจะทำทานให้แก่ผู้ยากไร้ รวมถึงช่วยเหลือสัตว์น้อยใหญ่อีกด้วย

ประวัติบุญข้าวประดับดิน 2566 มีความเป็นมาอย่างไร

ตำนานและประวัติของประเพณีบุญข้าวประดับดินมีความเชื่อมโยงกับเรื่องราวสมัยพุทธกาล เชื่อว่ามีที่มาจากนิทานธรรมบทที่เล่ากันว่า "พระญาติของพระเจ้าพิมพิสาร" ได้ขโมยเงินวัดในสมัยที่ยังมีชีวิต เมื่อตายไปก็เกิดเป็นเปรตในนรก ต่อมาพระเจ้าพิมพิสารทรงถวายทานแด่พระพุทธเจ้า ทว่าลืมอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับ พอตกกลางคืนก็ทรงได้ยินเสียงผีเปรต ซึ่งเป็นพระญาติที่เสียชีวิตไปแล้วมาส่งเสียงร้องโหยหวนใกล้พระราชวัง จึงทรงกลับไปทูลถามพระพุทธเจ้าและอุทิศส่วนกุศลใหม่ จึงกลายเป็นที่มาของความเชื่อประเพณีบุญข้าวประดับดินนั่นเอง

"บุญข้าวประดับดิน" กับ "บุญข้าวสาก" แตกต่างกันไหม

ทั้งสองประเพณีนี้เป็นการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับเหมือนกัน แต่มีความแตกต่างกันในเรื่อง "วันและเดือน" ที่กำหนดขึ้นเพื่อทำบุญ ประเพณีบุญข้าวประดับดิน (ทำบุญเดือนเก้า) ตรงกับวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ถือเป็นการทำบุญแบบรวมทั้งหมด ไม่จำกัดว่าต้องอุทิศไปให้ใคร ส่วนประเพณีบุญข้าวสาก (ทำบุญเดือนสิบ) ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 โดยจะจัดขึ้นเพื่อทำบุญให้แก่บรรพบุรุษและญาติผู้ล่วงลับ ซึ่งจะมีการระบุชื่อไว้อย่างชัดเจน

บุญข้าวประดับดิน 2566 เป็นประเพณีของชาวอีสานที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาอย่างยาวนาน สะท้อนถึงคติความเชื่อและวัฒนธรรมท้องถิ่น อีกทั้งยังเป็นกุศโลบายให้ชาวพุทธได้ทำบุญกุศลและบริจาคทานอีกด้วย

ที่มาของภาพและข้อมูล : สำนักประชาสัมพันธ์เขต 2 อุบลราชธานี