กระบวนการเรียนรู้ เรื่องแม่พิมพ์พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ หากจะใช้ทฤษฎี “ตรียัมปวาย” ก็มีพิมพ์เขื่อง พิมพ์โปร่ง พิมพ์ชะลูด พิมพ์ป้อม พิมพ์ย่อม พิมพ์สันทัด หรือทฤษฎี “นิรนาม” สำนักท่าพระจันทร์ ก็มีพิมพ์ที่ 1 พิมพ์ที่ 2 พิมพ์ที่ 3 พิมพ์ที่ 4
สองทฤษฎีนี้ หากจะว่าไปก็เป็นการยาก ที่จะจำแนกองค์ในมือ เป็นแม่พิมพ์ไหน?
อีกวิธีที่ง่ายกว่า..คือจดจำ แม่พิมพ์องค์ครู ที่มีชื่อเสียงโด่งดัง อย่างองค์ในคอลัมน์วันนี้..สำหรับคนเป็นพระ ก็บอกได้ง่ายๆ เป็นแม่พิมพ์ที่วงการเรียกกัน องค์ลุงพุฒ
เรื่องเล่าขาน องค์ลุงพุฒชัดเจน จากมือลุงพุฒ คนเพชรบุรี ผ่านคนกลางไปอยู่ในครอบครองของคุณชะหลี และดูจะเป็นสมเด็จวัดระฆังองค์แรกๆ ที่เล่าลือกันมาสี่ห้าสิบปีราวๆ พ.ศ.2518-2520 ราคาขึ้นล้าน
อีกสำนวนชาวบ้าน สมเด็จแลกรถเบนซ์
ข่าวเล่ากันปากต่อปาก ช่วงเวลานั้น คุณไชยทัศน์ เตชะไพบูลย์ จึงออกมาบอกราคา “ล้าน เป็นราคาจริง เพียงแต่ไม่ใช่องค์เดียว แต่เป็นราคาสมเด็จวัดระฆังสามองค์” และองค์ “ลุงพุฒ” เป็นหนึ่งในสาม
เวลาผ่านมา ราวปี พ.ศ.2542-3 สีกาอ่าง รายงานในคอลัมน์สนามพระวิภาวดี มีสมเด็จวัดระฆังหลายองค์ ซื้อกันถึง 10 ล้าน โป๊ยเสี่ย ให้สัมภาษณ์ถึงสมเด็จวัดระฆังองค์ลุงพุฒ ราคาประมาณการ 20 ล้าน
ต่อมา พระองค์นี้ถูกวงการคัดเลือกไปพิมพ์ ในแสตมป์ ยอมรับกันทั้งสิบทิศ เป็นสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่องค์ที่สวยคม สมบูรณ์ที่สุด
น่าจะมีคำถาม..ถึงความสวย สวยตรงไหน?
แม่พิมพ์ด้านหน้า..ส่วนอกติดร่องผ่ากลางสังฆาฏิ ส่วนพระบาทสมาธิขัดราบ แยกพระบาทออกสองส่วนชัดเจน ไม่รวมความคมของฐานสามชั้น..และเส้นกรอบกระจกสี่ด้าน
สภาพความสวยคม สมบูรณ์ด้านหน้า ระดับนี้ ระยะหลัง มีพระหน้าใหม่ผ่านมาให้เทียบเคียงอีกหลายองค์ มีหลายองค์ ที่เส้นผ่าสังฆาฏิเป็นร่องคมลึกกว่า เส้นแยกพระบาท และเส้นสายอื่นๆ ก็ไม่น้อยหน้า แต่ทุกองค์เป็นรององค์ลุงพุฒต้นแบบ ตรงองค์พระองค์ลุงพุฒ สวยเด่นลอยขึ้นมา มีพื้นผนังที่มีฝ้ารักสีดำแกมน้ำตาลเป็นฉากหลัง
...
ส่วนที่องค์ลุงพุฒเหนือองค์อื่นใด ที่จริงอยู่ที่ด้านหลัง..หลังองค์นี้เป็นหลังริ้วกาบหมาก เล็กบาง กลมกลืน ชนิดที่ยังไม่มีหลังสมเด็จวัดระฆังองค์ใด..เทียบเทียม
แม้วันเวลาผ่านมายาวนานจนถึงบัดนี้ แทบจะพูดได้ว่า หลังแบบองค์ลุงพุฒมีองค์เดียว
และเพราะงามระดับแถวหน้าสุดนี่เอง.. พิมพ์ลุงพุฒ จึงมีของปลอมทยอยออกมาหลายขนาด และนับรุ่นไม่ถ้วน ระดับเนื้อพระปลอมก็พัฒนา ยิ่งรุ่นหลังๆก็ยิ่งใกล้เคียงของแท้เข้ามาเต็มที
หากจะมีคำถาม ขนาดพระแท้องค์ลุงพุฒ.. แค่ไหน
กระซิบกันตามประสาคนผ่านพระปลอมมาหลายรุ่น แน่ใจองค์ไหนแท้..ก็สรุปว่า ขนาดเท่าองค์นั้น
พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ องค์คล้ายองค์ลุงพุฒในคอลัมน์วันนี้ ส่วนองค์พระเส้นซุ้ม เส้นกรอบกระจก เนื้อขาวขุ่นนุ่มซึ้งสีนมสด ตัดกับแผ่นรักน้ำเกลี้ยงสีดำแกมน้ำตาล ช่วยส่งให้องค์พระ “งาม” และ “ง่าย” ขึ้น
ด้านหลัง หลุมร่องที่มีแผ่นรักจับหนา กับขอบพระที่ร่อยหรอ..ตามธรรมชาติ ช่วยเพิ่มคะแนนพระสมเด็จแท้ด้านหน้า เรียกได้ว่า องค์นี้ได้ทั้งหน้าได้ทั้งหลัง
แต่เดิมพันพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ลุงพุฒสูงมากๆ รวมประสบการณ์พิมพ์นี้มีปลอมมาก หลายขนาดหลายรุ่น แม้ตาเดียวจะดูว่ายังไงๆ ก็แท้..แต่ก็ยังกริ่งใจ จนต้องใช้คำว่า แท้..นี่หว่า?
มีวิธีเติมคะแนนความมั่นใจ เลือกเพื่อน ที่มีดีกรีเป็นพระระดับเดียวกันช่วย ถ้ามีเพื่อน ดูว่าดีอีกสักคนสองคน ก็นิมนต์ท่านแขวนคอ..พระแท้อยู่ที่ศรัทธาจากคนเป็นพระด้วยกันนี่เอง.
พลายชุมพล
คลิกอ่านคอลัมน์ “ปาฏิหาริย์จากหิ้งพระ” เพิ่มเติม