องค์พระสมเด็จพิมพ์ใหญ่ ภายในเลี่ยมสองชั้น ชั้นในเลี่ยมเงินเปิดหน้าเต็มแบบโบราณ ฉลุแผ่นเงินที่เปิดด้านหลังรูปใบโพธิ์ ชั้นนอกเลี่ยมพลาสติก สภาพบอกว่าถูกแขวนคอใช้มาไม่น้อย...สภาพนี้ เปลี่ยนมือซื้อขาย ครั้งสุดท้ายในราคาสองพัน แน่ล่ะ! นี่คือราคาพระปลอม?
แต่กับคนเป็นพระ...ประสบการณ์ ทันยุคสนามพระศาลอาญา ข้างสนามหลวง...เฉลี่ยช่วง พ.ศ.2500 ไม่เกิน 2510 คงจำได้ มีคนจีนตั้งโต๊ะรับเลี่ยมเงินข้างถนน ยื่นพระให้ เลี่ยมกันเดี๋ยวนั้น
จบลงตรงเอาลวดหนามเตย บัดกรีแปะจับขอบสี่ด้าน จ่ายค่าเลี่ยม 10 บาท เอาพระกลับได้
พระที่เลี่ยมกันแบบนี้ ...ถ้ายังคงสภาพอยู่ถึงวันนี้ ก็มักรักษาสภาพเดิมๆไว้ไม่ได้
หลักฐานจากรูปรอยที่สึกช้ำ ด้านหลังมักเป็นรูปหัวใจ หรือใบโพธิ์ สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด หรือยกระดับเลี่ยมทองในร้านทอง...ก็ปรากฏรอยสึกช้ำ เป็นธรรมจักร พระพรหม หรือเทวดาอีกหลายปาง ข้อดี เป็นตัวช่วยชี้วัดพระแท้
ข้อที่เสียหาย ที่พบมากที่สุด คือ องค์พระมักแตกหัก
ด้วยเหตุนี้การเลี่ยมจึงมีการพัฒนา ร้านเลี่ยมยุคต่อมา จึงใช้แผ่นสีผึ้งคาดสี่ขอบข้างบางองค์แปะทั้งแผ่นหลัง แหวะบริเวณที่ฉลุเป็นรูปรอยออก หลายสิบปีต่อมา สีผึ้งก็ซึมเข้าเนื้อพระ ยากต่อการลอกล้างให้กลับสภาพเดิม
ช่วงสิบปีหลังกึ่งพุทธกาลนั้น...ร้านเลี่ยมพระ (เงิน นาก ทอง) ที่จับขอบผนึกเรียบร้อย...ไม่ใช้แผ่นสีผึ้งช่วย นักเล่นพระที่รู้ ต้องตามไปเลี่ยมถึงตลาดเพชรบุรี คือ “ร้านเจ๊กลิ้ม” แต่ละองค์ ต้องรอรับพระเป็นแรมเดือน...แต่เพราะฝีมือดี สวยเรียบร้อยถูกใจ ก็จำใจรอ
พระเลี่ยมเก่าฝีมือดี บอกยี่ห้อร้าน แบบนี้ มาถึงวันนี้ ไม่มีเหลือให้เห็นในตลาดพระริมถนนแล้ว ที่เห็นก็เป็น “เลี่ยมปลอม” ตั้งใจใช้ “เลี่ยมเก่า” ดึงดูดให้ซื้อพระ ซึ่งปลอมได้ระดับเนื้อดีสีไม่ตก ผมเคยหลงซื้อมาหลายองค์
...
เมื่อเจอพระสมเด็จองค์เลี่ยมสองชั้น เงิน พลาสติก องค์นี้...คนรักพระรุ่นใหม่ไม่เคยเห็นก็ผ่านเลย แต่ผมสะดุดตา...ดูเลี่ยมเงินเก่า...เก่าจริง เลี่ยมจับขอบแนบเนื้อพระแบบเดิมๆ ที่เคยเลี่ยม เคยจับ เคยเห็น เจนตาจริง
ดูทะลุพลาสติกเนื้อกรอบออกเหลืองขุ่นมีรอยขีดขูด ยังเห็นเนื้อพระส่วนที่องค์พระและเส้นซุ้ม รักเก่าทองเก่ามีเค้าดี ด้านหลังในรอยฉลุใบโพธิ์ มีส่วนที่เห็นเนื้อพระ ที่รักล่อนออก แต่ไม่พอที่จะดูธรรมชาติแผ่นหลังโดยรวม
พระสมเด็จสภาพมัวซัวไม่สว่างตาอย่างนี้ ผมไม่แปลกใจ ทำไมจึงผ่านมือเซียนน้อยเซียนใหญ่มาได้
แต่ราคาแค่สองพัน สำหรับผม คุ้มต่อการเสี่ยงได้พระสมเด็จวัดระฆังแท้...จึงขอลุ้น
ได้มาดูเต็มตาจับเต็มมือ ตัดสินใจเอาพลาสติกที่เลี่ยมออก ได้สัมผัสเนื้อพระ และรักทอง หลับตาเทียบเคียงเอาสมเด็จวัดระฆังองค์เล่าปี่ ในตลับทองฝังเพชรราคาเจ็ดล้าน (ยี่สิบห้าปีที่แล้ว) ที่เคยดู แล้วก็แน่ใจ ได้พระสมเด็จแท้ ตัดใจไม่เอาเลี่ยมเงินออก
ข้อดี เอาไว้สอนรุ่นน้องๆ ให้รู้ว่า พระเลี่ยมเก่าเล่าเรื่องได้ อย่างน้อยก็แน่ใจ เป็นพระเลี่ยมเมื่อหกเจ็ดสิบปีที่แล้ว สมัยนั้น พระปลอมฝีมือยังไกลพระแท้มาก
อีกข้อ การเอาเลี่ยมเงินแนบองค์พระออก เสี่ยงต่อการแตกหัก
จากนั้น ก็หาตลับ (ตลับนะครับ ไม่ใช่เลี่ยม) ใส่พระกับเลี่ยมเก่าเอาไว้...วันดีคืนดี ก็นิมนต์ท่านขึ้นแขวนคอ
ขอบอก พระที่ดูว่าแท้ พิมพ์ทรงถูกต้อง เนื้อนุ่มซึ้ง เสริมด้วยรักเก่าทองเก่า ด้วยประสบการณ์สั่งสม จนตกผลึกเป็นปัญญา ทั้งมีเรื่องราวของเลี่ยม เป็นอีกหนึ่งตัวช่วยอย่างนี้ แขวนคอกี่วันๆก็ชื่นใจอิ่มใจ จิตไม่เคยตก
และขอบอกย้ำ พระที่เลือกนิมนต์ขึ้นคอ มักไม่ใช่พระองค์ขาวสะอาด พิมพ์สวย เส้นสายคม เพราะประสบการณ์สอนว่า ความสวยที่เห็นกับตานั้นมาพร้อมความเสียวกับพระปลอมฝีมือดี ที่ยังต้องเรียนรู้ให้ทัน อยู่ทุกวันทุกเวลา.
พลายชุมพล
คลิกอ่านคอลัมน์ “ปาฏิหาริย์จากหิ้งพระ” เพิ่มเติม