ว่ากันด้วยพิมพ์พระนางพญาองค์ในคอลัมน์วันนี้ เป็นพิมพ์ใหญ่เข่าโค้ง ว่ากันด้วยเนื้อหา เป็นพระเนื้อดินนุ่ม สภาพผิวยังเดิมๆ รักเก่าทองเก่าที่เหลือด้านหน้า เปิดให้เห็นผิวพื้นที่ยังมีนวลดินกรุปิดผิวไว้ จึงแทบไม่เห็นปุ่มโปนที่ผิวปูดขึ้นจากเม็ดแร่...
ดูจากภาพรวมแล้ว...คนอ่อนประสบ การณ์อาจเห็นเป็นพระดูยาก แล้วก็ปัดไปเป็นพระปลอม
แต่สำหรับคนเป็นพระ เนื้อดิน มือเก่า ดูตาเปล่า ก็ตัดสินได้ว่า แท้ดูง่าย
เรื่องของพระเครื่องสำคัญ ก็มักเป็นอย่างที่โบราณว่า สองคนยลตามช่อง คนหนึ่งมองเห็นโคลนตม คนหนึ่งตาแหลมคม เห็นดวงดาวอยู่พราวพราย...เช่นนี้แล
ประเด็นแรกที่อยากจะชวนคุย คือเรื่องพระเนื้อดิน ลงรัก ปิดทอง เซียนเก่าๆทุกคน คุ้นเคยกับพระโคนสมอวังหน้า พระหลวงพ่อโต พระนางพญาวัดโพธิ์ (ท่าเตียน) พระขุนแผน กรุบ้านกร่าง พระเหล่านี้ศิลปะอยุธยายุคไล่เลี่ย กับนางพญา วัดนางพญา
เพียงแต่ค่านิยมทำให้พระโคนสมอ พระหลวงพ่อโตถูกละเลย ราคาไม่แพง เท่าขุนแผนบ้านกร่าง และไม่แพงบาดใจ ขึ้นหลักล้านไปนานแล้ว เหมือนพระนางพญาที่อยู่ในชุดเบญจภาคี
พระโคนสมอ วังหน้า พระนางพญาวัดโพธิ์ (ท่าเตียน) หรือกระทั่งขุนแผนบ้านกร่าง สันนิษฐานจากพระที่พบช่วงหลังๆ มีลงรักปิดทองมาแต่เดิมบ้าง หรือลงรักปิดทองภายหลังบ้าง สภาพของรักและทองเก่า...คะเนจากประวัติที่มาก็กว่าร้อยปี จนอยู่ในเกณฑ์เดียวกับสมเด็จวัดระฆัง เป็นรักน้ำเกลี้ยงจากเมืองจีน
พระสมเด็จปลอมรุ่นเก่าเมื่อราวห้าหกสิบปีที่แล้ว คนปลอมจึงเอารักเก่าทองเก่าจากพระโคนสมอมาแปะไว้ในเนื้อพระที่ปลอมได้ใกล้เคียง หลอกตาคนรักพระสมเด็จมาแล้ว
เป็นที่รู้กัน พระนางพญาวัดนางพญา ชุดแรก ที่รัชกาลที่ห้าได้จากการเสด็จไปทอด พระเนตรพระพุทธชินราชจำลอง ที่โปรดให้หล่อที่พิษณุโลก เมื่อปี พ.ศ.2444 ชาวบ้านขุดได้จากลานวัดนางพญา ถวายท่านมาจำนวนมาก
...
เหลือจากแจกข้าราชบริพารแล้ว จำนวนมากถึงหนึ่งบาตร โปรดให้นำไปบรรจุไว้ในเจดีย์วัดอินทรวิหารบางขุนพรหม ราวๆปี 2492 มีขโมยไปขุดจากเจดีย์ออกมาขาย นายอารีย์ พรหมประสิทธิ์ คนแถวเทเวศร์ ซื้อไว้ “ตรียัมปวาย” ติดตามไปขอแบ่งได้มาหลายองค์
สภาพพระนางพญาชุดนี้ เนื่องจากอยู่ในบาตรบรรจุในเจดีย์ มีฝนรั่วลงมา ผิวพระจึงออกแดงคล้ำ วงการเรียก “ผิวเกรียม” หลายองค์มีสนิมเหล็กติดเกรอะกรัง ถึงวันนี้ นางผิวเกรียมไม่มีแล้ว เข้าใจว่าถูกล้างออกขายเป็นนางพญาวัดนางพญาหมดแล้ว
นอกจากพบที่วัดอินทร์ ยังพบนางพญาที่วัดราชบูรณะ (วัดเลียบ) วัดสังกัจจายน์ หลายองค์ที่พบ ลงรักปิดทอง แต่อาจเป็นเพราะพระปลอมที่ลงรักปิดทองตบตามีเข้ามา พระนางพญาที่ลงรักเก่าทองเก่าจึงหายหน้าไป เดาได้ว่าคงถูกล้างออกให้เห็นเนื้อพระชัดเจนขึ้น
ไม่กี่วันมานี้ ผมพบนางพญาพิมพ์ใหญ่เข่าโค้ง สภาพคมชัดลงรักปิดทองเต็มๆ อยู่ในตลับทองฝังเพชร แขวนในคอผู้ใหญ่มากๆท่านหนึ่ง เดาได้ว่าเป็นพระที่ได้มาด้วยบารมีไม่ได้ซื้อหา ออกปากขอให้ท่านถ่ายรูปไว้ ถ้าได้ ผมจะนำมาถ่ายทอดให้เห็นกันเต็มตาสักครั้ง
ในช่วงที่ยังไม่ได้นี้ ก็ขอให้ดูนางพญาพิมพ์ใหญ่เข่าโค้งองค์ในคอลัมน์ ซึ่งยังเหลือรักเก่าทองเก่าให้เห็นบ้าง ดูเป็นองค์ครูนำร่อง เก็บเป็นความรู้ตุนไว้ในคลังปัญญาก่อน
นางพญาสภาพอย่างนี้ อาจมี “หลงตา” อยู่ในแผงพระใกล้มือเข้าสักวัน... หากเจอจะได้หยิบฉวยเอาไว้ พระนางพญา ก็คงเป็นเช่นเดียวกับพระสมเด็จวัดระฆังนั่นล่ะ! รู้จักท่านจริงๆ ก็มีโอกาสมากกว่าคนอื่น.
พลายชุมพล
คลิกอ่านคอลัมน์ “ปาฏิหาริย์จากหิ้งพระ” เพิ่มเติม