พื้นที่คอลัมน์เดียวกันนี้ เมื่อ 20 ปี ที่แล้ว เขียนถึงพระสมเด็จชุด วัดขุนอินทประมูล อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง ไปสองครั้งได้ความรู้จากหนังสือสองเล่มที่วัดพิมพ์เผยแพร่ ประกอบกับได้ดูพระต่างพิมพ์ต่างสภาพ ทั้งเส้นสายลายพิมพ์ และเนื้อหา จนมั่นใจว่าเป็นพระแท้
แต่ “ความแท้ ”นั้น ยังสงสัย...เป็นพระแท้ที่สมเด็จพุฒาจารย์โต ท่านสร้าง หรือแค่เป็นชุดตระกูลสมเด็จที่ลูกศิษย์ท่านสร้าง เช่น หลวงปู่ภู หลวงปู่อ้น ฯลฯ
หลายองค์จับต้องด้วยมือตอนนั้น ยังอยู่ที่แม่พิมพ์คล้าย ใกล้เคียงพิมพ์วัดระฆัง บางขุนพรหม เช่น พิมพ์พระประธานฐานหนุน พิมพ์ใหญ่ พิมพ์เจดีย์ ฯลฯ พิมพ์เล็กขนาดปลายก้อย ที่เรียกว่าสมเด็จคะแนน
จุดด้อยของคนรักพระ...อยู่ที่โอกาสการเจอพระแท้น้อย การดูทีละองค์ ทั้งยังต่างพิมพ์ แม้จะใช้ความเก่าของเนื้อพระเป็นเกณฑ์ตัดสิน...แต่ยังไม่เจอหลักฐานเชิงประจักษ์ ให้ปักใจ ที่ว่าสมเด็จวัดขุนอินท์ ทันสมเด็จฯสร้างหรือไม่?
ราวๆต้นปี พ.ศ.2466...คุณเสฏฐวุฒิ นาคทั่ง คนที่ผมยอมรับว่า เป็นคนรักพระระดับจอมยุทธ์จากสระบุรี ก็มาหา เอาพระสมเด็จฯชุดที่แน่ใจว่าได้จากกรุใต้ฐานพระนอน วัดขุนอินทประมูล มาให้ดูราว 30 องค์
หลายพิมพ์ใกล้เคียงสมเด็จวัดไชโย (อยู่ห่างจากวัดขุนอินฯราว 1 กม.) และอีกหลายๆพิมพ์ที่ดูแปลก และแตกต่าง กระทั่งสมเด็จพิมพ์ใหญ่ ขนาดกล่องไม้ขีด คนเล่นพระด้วยตารุ่นผมถึงกับอึ้ง
พิมพ์ใหญ่เท่ากล่องไม้ขีด ครูท่านย้ำ สมเด็จแท้ไม่มี...แต่ที่เห็นตรงหน้า ที่จริงก็เคยเจอในตลาดพระบ้าง แต่เพราะอคติเดิม จึงไม่สนใจ เจอคราวนี้ในพระชุดที่เชื่อว่าเป็นพระแท้ ก็ต้องตั้งสติ เริ่มมโนกันใหม่
พระชุดขุนอินท์ตรงหน้า ผมต้องกลับไปหาตำราครู ตรียัมปวาย ทบทวนกระบวนการก่อนสมเด็จฯท่านสร้าง สมเด็จวัดระฆัง ตอนท่านเริ่มจากใช้แม่พิมพ์พระ...ขุนแผน เม็ดขนุน นางพญา ฯลฯ และมีคนแกะแม่พิมพ์ ต่างๆมาให้
...
รวมกับประเด็น สมเด็จฯท่านตั้งใจ สร้างพระให้ครบจำนวนพระธรรมขันธ์ คือ 8 หมื่น 4 พันองค์
พยายามคิดให้เป็นระบบกระบวนการ สร้างพระ ไม่ว่าวัดไหน มักจะเริ่มจากรุ่น “ทดลอง” แล้วก็ค่อยๆปรับปรุง จนได้แม่พิมพ์ที่งดงามลงตัว
ถ้าเป็นเช่นนั้น...สมเด็จขุนอินทประมูล... ควรจะเป็นชุดที่ทำก่อนๆสมเด็จวัดระฆัง เช่นกรณีวัดไชโยหรือไม่? นี่เป็นข้อสันนิษฐานที่ผมคุยให้คุณเสฏฐวุฒิฟังไปก่อนหน้า
จนครั้งล่า...คุณเสฏฐวุฒิมาพร้อมกับพระสมเด็จวัดขุนอินฯ พิมพ์แปลกหน้าเพิ่ม... พร้อมกับบอก เท่าที่ติดตามสืบค้นมา 30 ปี พบพิมพ์วัดขุนอินฯ 25 พิมพ์ พิมพ์ที่เรียงแถวยาวกว่าสิบองค์ คือพิมพ์ไสยาสน์
หนึ่งในจำนวนนั้น องค์ในคอลัมน์วันนี้
การได้ดูพระสภาพเดียวกัน พร้อมกันหลายองค์ ครั้งนี้ผมได้ข้อเทียบเคียงพระชุดขุนอินท์ทุกพิมพ์ แกะแม่พิมพ์ แบบลงขอบ นี่เป็นแม่พิมพ์พระ ที่ผมมั่นใจมานานว่า เริ่มจากชุดบางขุนพรหม กรุเจดีย์เล็ก
และช่างแกะแม่พิมพ์พระชุดตระกูลสมเด็จก็ได้ทำตามต่อๆกันมา
ความลังเล...พระชุดขุนอินท์สร้างก่อน หรือสร้างหลัง...ที่เคยมีแต่เดิม ย้อนกลับมาจุดความเชื่อกลาง เมื่อเทียบเคียงสมเด็จขุนอินท์พิมพ์ไสยาสน์ กับสมเด็จกรุเจดีย์เล็ก พิมพ์ไสยาสน์...มั่นใจเต็มร้อย ช่างแกะแม่พิมพ์คนเดียวกัน
กรุเจดีย์เล็ก...ใครจะสงสัยว่าทันสมเด็จหรือไม่...ผมเชื่อตาคุณชลอ รับทอง เซียนสมเด็จรุ่น 2500 เชื่อข้อเขียนครูพระชุดเล็ก คุณเกื้อ บุนนาค ที่แน่ใจว่าฝีมือเดียวกับพระชุดกรุบางขุนพรหม ในเจดีย์ใหญ่ติดๆกัน
ความเชื่อพระขุดกรุเจดีย์เล็ก มีแค่ไหน ผมยกความเชื่อทั้งร้อยให้พระสมเด็จชุดวัดขุนอินทประมูล
ทั้งยังเชื่อว่า สร้างไล่เลี่ยกับชุดกรุบางขุนพรหม ปี พ.ศ.2413 ใครที่มีอยู่ในมือแล้ว ลองนิมนต์ท่านขึ้นส่องแว่นอีกสักที ถ้าแน่ใจก็นิมนต์ท่านแขวนคอยืดอกเดินได้เลย.
พลายชุมพล