ขึ้นชื่อว่าพระขุนแผน คนรักพระเครื่องก็จะมโนถึง “เมืองสุพรรณ” กรุพระขุนแผนขึ้นชื่อลือชา และจำนวนก็มากมายหลายพิมพ์ อยู่ที่วัดบ้านกร่าง อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี
แต่หากจะบอกว่า ขุนแผนอยุธยา ก็มี โดยเฉพาะ ขุนแผนเคลือบ ที่พบจากเจดีย์ใหญ่ วัดใหญ่ชัยมงคล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทั้งราศีพระขุนแผนอยุธยา ดูจะผ่องใสเจิดจ้ากว่า ขุนแผนจากตำรับเมืองสุพรรณ เพราะค่านิยมในวงการ แพงกว่ากันหลายเท่าตัว
พระขุนแผนเคลือบ วัดใหญ่ชัยมงคล... พิมพ์ใหญ่ องค์ในคอลัมน์ เส้นสายลายพิมพ์ เทียบกับพระแท้ที่เป็นองค์ครูได้ถูกต้องทุกตำแหน่งแห่งที่
คนรักพระขุนแผน หากคุ้นตา ขุนแผนกรุบ้านกร่างพิมพ์ห้าเหลี่ยมอกใหญ่...ก็เข้าใจได้ว่า น่าจะเป็นพิมพ์เดียวกัน เพียงแต่เนื้อ ขุนแผนเคลือบ ทำจากดินขาว ละเอียดเนียนนุ่มตา...
แตกต่างกว่ากรุบ้านกร่าง ซึ่งทำจากเนื้อดินเผา เกรนเนื้อหยาบ ฟ่ามฟ่าว
ส่วนที่ทำให้แตกต่างกันชัดเจน ก็คือขุนแผนวัดใหญ่ มีน้ำเคลือบสีแดงแกมน้ำตาล... เฉพาะด้านหน้า ไปถึงขอบข้าง น้ำยาเคลือบล้ำเลยไปถึงเนื้อแผ่นหลังบ้าง...เล็กน้อย จึงเห็นเนื้อขาวชัด
หลายองค์มีลายนิ้วมือ น้อยองค์ที่ไม่มี อย่างองค์ในคอลัมน์ มี...แต่ลางเลือน
ข้อพิจารณา น้ำยาเคลือบด้านหน้า ส่วนที่ติดบางๆ จะเห็นเป็นสีเหลืองอ่อน ส่วนที่ติดในหลุมร่องจะเป็นแผ่นหนาสีออกคล้ำ องค์ในคอลัมน์ บางส่วนยังมีคราบกรุเกรอะกรัง บางส่วนมีรอยแตกลายงา
รอยลายงา...น่าจะเป็นข้อสังเกต ขุนแผนเคลือบวัดใหญ่แท้ได้ เพราะลายงาพระปลอมทำได้ ก็ไม่กลมกลืน
ผู้รู้บอกว่า น้ำยาเคลือบ กรุวัดใหญ่สีจะออก คล้ำเข้มข้นกว่า กรุวัดเชิงท่า ที่ออกทีหลัง และที่ควรรู้เอาไว้ด้วย ขุนแผนเนื้อดินขาว ไม่เคลือบ ก็มี พบที่บริเวณที่เรียกว่า โรงเหล้า ห่างจากวัดใหญ่ไปไม่มาก
...
ประเด็นที่น่าเอามาคุยกัน...พระขุนแผนเคลือบ วัดใหญ่ กับพระขุนแผนกรุบ้านกร่าง...ดูจากศิลปะแล้ว สมัยเดียวกัน แต่ปัญหา ก็คือ กรุไหนขึ้นก่อน
คำตอบไม่น่าจะยาก...กรุบ้านกร่างขึ้นก่อน...
ชื่อ “ขุนแผน” พอจะเดาได้ว่า คนสุพรรณเจ้าของตำนานเมืองขุนแผน ตั้งขึ้นเอง...พร้อมกับ พระเครื่องอีกหลายวัด เช่น ชุดกิมตึ๋ง สี่กร มอญแปลง ประคำรอบ ปรกชุมพล ที่ได้จากวัดพลายชุมพล ใกล้ๆกับวัดพระรูป พบขุนแผนพิมพ์ไข่ผ่าซีก
พิมพ์ขุนแผนพิมพ์ห้าเหลี่ยมอกใหญ่ กรุบ้านกร่าง เหมือนขุนแผนเคลือบพิมพ์ใหญ่ ขุนแผนในตำนานเมืองสุพรรณ จึงถูกย้ายมาเป็นขุนแผนเมืองอยุธยา
ยังไม่มีหลักฐานชี้ชัด ขุนแผนสองเมืองนี้ สร้างสมัยไหน...ในชุดกรุบ้านกร่าง มีพิมพ์พลายคู่ นักเล่นรุ่นเก่า เรียกพลายเพชร พลายบัว...ผู้รู้จึงใช้เป็นประเด็นชี้ 33 รัชกาลกษัตริย์กรุงศรีอยุธยา มีช่วงเวลาของสองกษัตริย์พี่น้อง องค์ดำสมเด็จพระนเรศวร องค์ขาว สมเด็จพระเอกาทศรถ พระกรุนี้ จึงน่าจะสร้างในสองรัชกาลนี้
ประกอบกับ วัดบ้านกร่าง ห่างจากดอนเจดีย์ จุดยุทธหัตถีไม่มาก เมื่อรวมกับประวัติวัดใหญ่ชัยมงคล เดิมคือวัด “ป่าแก้ว” ของสมเด็จพระพนรัตน์ พระอาจารย์สมเด็จพระนเรศวร ความเชื่อว่า ขุนแผนเคลือบวัดใหญ่ สร้างในสมัยสมเด็จพระนเรศวรก็ยิ่งแน่นแฟ้น
เมื่อเรียกชื่อ “พระขุนแผน” กันไปแล้ว ความเชื่อด้านเสน่ห์มหานิยมก็ตามมา
แต่ก็มีคนไม่น้อยเชื่อว่า พระสองกรุนี้ ดีทางมหาอำนาจ เด่นทางสง่าราศี และคงกระพันชาตรี...แต่จะดีทางไหน เขาว่ากันว่า ขอเพียงมีท่านแขวนคอ จะสวัสดีมีชัยทุกประการ.
พลายชุมพล