เคยมีคำถามจากคนรักพระสมเด็จฯ ขอดูวัดระฆังองค์ที่ว่าแท้ๆ แท้แน่ๆ สักองค์ จะขอส่องดูเป็นตัวอย่าง เพื่อจะได้จดจำให้แม่นยำ...ต่อไป

คำตอบ พระสมเด็จวัดระฆังที่ดูผิวเผินว่า เหมือนกัน แต่เมื่อดูแบบเพ่งพินิจพิจารณา จะไม่เหมือนกันเลย

วิถีของเซียนพระนั้น มาจากการดูพระสมเด็จมากๆ ต่างพิมพ์ ต่างเนื้อ ต่างสภาพ แยกแยะความเหมือนความต่าง อธิบายได้ทุกเหตุปัจจัย

สมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ องค์ในคอลัมน์ วันนี้ คนเป็นพระแทบจะตัดสินได้ โดยไม่ต้องส่องแว่น เพราะลงตัวไปทุกอย่าง เริ่มตั้งแต่ คุณสมบัติแรก ขอคุยเล่นเป็นประเด็นขำๆ

องค์นี้เส้นซุ้มเบี่ยงเบนเอนไปทางซ้าย (องค์พระ)

นานเต็มทีสักสามสิบปีที่แล้ว มีเซียนระดับกล้าซื้อพระหลักแสน มาขอดูพระสมเด็จพิมพ์ใหญ่...เนื้อสึกช้ำนุ่มซึ้ง ธรรมชาติองค์รวมก็ครบถ้วน ข้อทักเดียวของเขา เสียอย่างเดียว เส้นซุ้มตรง?

นี่คือหลักที่ฟังได้ว่า เซียนรุ่นพี่สอนไว้.. พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์แท้ ข้อแรก ซุ้มต้องเอียงซ้าย

“หลักเซียน”ทำนองนี้ ไม่มีเหตุผล..เพราะพระสมเด็จวัดระฆังทุกพิมพ์ ทำด้วยมือคน
ตอนตัดตามเส้นกรอบ...ตัดชิด ตัดห่าง ตัดตรง ตัดเอน...จึงเห็นพระตรง เอียงได้ทั้งซ้ายขวา น่าเสียดาย เจอพระแท้ก็เสียโอกาส

คุยถึงการตัด...องค์ในคอลัมน์ ตัดได้พอดีๆกับเส้นกรอบทั้งสี่ด้าน ถ้าพลิกดูขอบข้างก็จะเห็นระดับความหนาบางเท่ากัน แสดงว่าคนพิมพ์พระเป็นคนเรียบร้อยประณีต

ลองเทียบเคียง ทรงเจดีย์พิมพ์เล็ก หรือพิมพ์ชะลูด...ก็ได้ พิมพ์นั้นดูเหมือนทำด้วยมือวัยรุ่นใจร้อน หลายองค์ซุ้ม (และองค์พระ) เบี่ยงเบนเอนไปด้านขวา เอียงมาก เอียงกลางๆ เอียงน้อย และน้อยองค์ตั้งตรง

...

กลมกลืนไปกับการตัดกรอบ องค์พระก็กดได้คมลึกพอดีๆ ถือเป็นความลึกมาตรฐานกลางของสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ ก็ได้เหมือนกัน

ทุกเส้นสายลายพิมพ์ กระทั่งจุดสังเกต ขอบในเส้นซุ้มด้านขวา แหว่งเว้า ปริร่อยตั้งแต่ส่วนที่โค้งลงมา จนถึงแนวพระเพลา ไม่เรียบตรงเหมือนเส้นซุ้มด้านซ้าย

จุดสังเกตนี้ ไปหาหนังสือภาพพระมาดูเทียบเคียง...ในพิมพ์ใหญ่วัดระฆังแท้...มีเกือบทุกองค์

และแน่นอน...สำหรับมือใหม่...ต้องไม่ลืม 11 จุดสังเกตพิมพ์ใหญ่วัดระฆัง...เอ้า เอาสักตัวอย่างหนึ่ง ส่วนองค์พระตั้งแต่พระเกศถึงพระเพลา เอียงไปทางขวา สวนทางกับหัวฐานชั้นที่หนึ่งไปถึงฐานชั้นที่สาม เอียงไปทางซ้าย

ผ่านองค์ประกอบด้านพิมพ์ ก็มาถึงข้อพิจารณาด้านเนื้อ

องค์นี้เนื้อละเอียดขาวผสมเหลือง...ทฤษฎีตรียัมปวาย เรียกได้ว่าเนื้อขนมตุ้บตั้บ ฝ้าเหลืองๆที่แผ่กระจายไปทั้งพื้นผนัง นี่คือของฝากจากรักและทอง ที่ลอกล่อนออกไปแล้ว ยังพอเห็นชิ้นรักเล็กๆจมอยู่ในหลุมร่อง

พลิกด้านหลัง...หลุม ร่อง รอยยุบรอยแยก เนิน ลาด ไล่ระดับสูงต่ำ กลมกลืนกับผิวเนื้อเหลืองเข้ม อ่อน และขาว...จะมโนว่า รอยหนอนด้น หรือรอยปูไต่ก็ได้ ริมขอบทั้งสี่ด้าน มีทัั้งรอยยุบรอยปริ

นี่คือธรรมชาติของแผ่นหลังสมเด็จวัดระฆังแท้

เมื่อเริ่มต้นกันที่พิมพ์ถูกต้อง เนื้อก็มีองค์ประกอบความนุ่มความซึ้งสูง รวมกับธรรมชาติของเนื้อพระสมเด็จวัดระฆังครบครัน จึงสรุปได้ นี่คือพระสมเด็จวัดระฆังแท้ระดับมาตรฐานของวงการ ได้อีกองค์

พระสมเด็จวัดระฆัง องค์ที่ง่าย สำหรับเซียน โดยวิสัยเขาเอาเข้าตลับเก็บในเซฟเลย ไม่จับมาส่องแล้วส่องอีก เหมือนบางองค์ที่ก้ำกึ่ง ดูยาก ปัญหาของสมเด็จวัดระฆังองค์ที่ดูง่ายๆ หากจะมี ก็ตรงนี้เอง.

พลายชุมพล