สมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ แบบพิมพ์ต้อ ที่ปรากฏในหนังสือพระเครื่องของวงการฯ ผมพอจำได้ว่า มีไม่มากกว่า 5 องค์
ความที่ของแท้มีน้อย ชนิดนับองค์ได้ ของปลอมไม่ค่อยมีตามมา
ต้องขอบคุณเซียนรุ่นใหญ่สมัยนั้น ที่ช่วยกันคัดเลือก พระสมเด็จฯแท้หลายๆ พิมพ์ไว้ในหนังสืออนุสรณ์สมเด็จวัดระฆัง 100 ปี เมื่อปี 2515 หนังสือเล่มนี้ ใหญ่และหนา ปกสีเหลือง ยังมีขายที่ร้านหนังสือตลาดพระท่าพระจันทร์ รุ่นผมยังทันซื้อ จำได้ว่าเล่มละ 150 บาท
ที่จำได้ติดตา คือทรงเจดีย์ องค์เจ๊แจ๋ว ซึ่งวันนี้ยังถือเป็นทรงเจดีย์องค์จักรพรรดิ์
มีองค์สะดุดตาอยู่ลำดับท้าย คือพิมพ์ใหญ่แบบต้อ ถือเป็นองค์ครู ถ้าผมจำไม่ผิด เป็นองค์หนึ่งในสององค์ ในหนังสือพระเบญจภาคี ที่คณะนักเรียนนายร้อย จปร.เป็นเจ้าภาพจัดพิมพ์ เมื่อ พ.ศ.2558
เหตุที่ผมสะดุดใจพิมพ์ต้อ ก็เพราะมีประสบการณ์ตรง เมื่อราวปี พ.ศ.2504-5 ตระเวนแลกพระราชบุรี เพชรบุรี แม่กลอง เคยได้มาองค์หนึ่ง ตอนแรกไม่ค่อยมีใครสนใจ
จนเมื่อพระมหาผล วัดพระนอนเพชรบุรี ที่ถือกันว่าเป็นเซียนอาวุโส รุ่นราวคราวเดียวกับ เจ้ากรม สุกรี อินทปัญญา ราชบุรี อาจารย์ชื้น วัดมหรรพณ์ ท่านบอกว่า “แท้”
ผมก็มั่นใจ แขวนคอไว้จน พ.ศ.2509 เข้าเกณฑ์เป็นทหารเรือ สังกัดกรมอุทกศาสตร์
เจอตอน (พ.จ.อ.) นนท์ สังกัดเดียวกัน เรียกผมไอ้เณร ขอดูพระ แล้วก็เดินไปเฉยเลย
ผมต้องไปตามเอาคืนได้ที่บ้านพักแถวริมคลองมอญ มารู้เอาทีหลัง ชื่อจ่านนท์ กระฉ่อนเรื่องพระสมเด็จ ก็ยิ่งแน่ใจสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ต้อในคอตัวเอง
ต่อมาเมื่อวิทยายุทธ์สำนักท่าพระจันทร์ ออกมาทางนิตยสารพรีเชียส ของอาจารย์รังสรรค์ พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์สี่พิมพ์มาตรฐานต้องมีองค์ประกอบเฉพาะด้านหน้า 11 ข้อ
...
ข้อหนึ่ง เส้นกรอบกระจกด้านซ้าย (องค์พระ) จากบนมาตัดเส้นซุ้มบริเวณข้อศอกองค์พระ เอาองค์พิมพ์ต้อที่มี ไปเทียบ...ก็ไม่มี จึงต้องตั้งสมมติฐานใหม่...
เส้นกรอบกระจกที่ว่า...มีเฉพาะสี่พิมพ์ที่เขากำหนด ยังมีพิมพ์อื่น ที่อยู่นอกเกณฑ์ อีกหลายพิมพ์
หันไปดู สมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ แบบ พิมพ์ต้อ องค์ในคอลัมน์ ปีกเนื้อส่วนเกินจาก เส้นซุ้มด้านซ้าย มีมากมองไม่เห็นเส้นกรอบกระจก...ซึ่งก็ตรงกับองค์ครู องค์ที่มีอยู่ในหนังสืออนุสรณ์สมเด็จพุฒาจารย์โต 100 ปี
ก็ต้องถือว่า มีหลักให้ยึด ให้พอมั่นใจ ไม่วังเวงไปกับหลักเซียน
ผ่านเรื่องแม่พิมพ์ เข้าหาเรื่องเนื้อหา สภาพยังอยู่แบบเดิมๆ ไม่สึกช้ำ ส่วนองค์ที่เสียดสีการจับต้อง มองเห็นความหนึกแกร่งในสีเหลืองขุ่นชัดเจน ส่วนพื้นผนังบางส่วนขาว สะอาด จะถือว่าแป้งโรยพิมพ์ก็ได้
แต่ส่วนใหญ่ปกคลุมด้วยคราบฝ้ารัก สีเลือดหมู ที่เห็นความเก่าถึงอายุ
คราบฝ้ารารัก ปกคลุมเผื่อแผ่ไปถึงด้านหลัง นอกจากเห็นเนื้อหาเข้มขลังครบสูตร ยังมีตราประทับรับประกัน ด้วยแบบพิมพ์หลังกาบหมาก หลังที่ครูตรียัมปวายว่า “ต้องโฉลก” ที่สุด
พูดด้วยประสบการณ์ใน 6 แบบ ของสมเด็จ วัดระฆังพิมพ์ใหญ่ พิมพ์เขื่อง พิมพ์โปร่ง พิมพ์ ชะลูด พิมพ์ต้อ พิมพ์สันทัด และพิมพ์ย่อมนั้น พิมพ์ต้อ ปรากฏโฉมในวงการน้อยที่สุด
ทั้งๆที่ทุกเส้นสายลายพิมพ์แบบพิมพ์ต้อ งดงามตามสูตรหลวงวิจารณ์เจียรไน ไม่ได้แพ้แบบพิมพ์ใดเลย
ของดีมีให้เห็นน้อย คนรู้จักรู้จริง ก็น้อย นี่คือโอกาสของคนรักพระสมเด็จวัดระฆัง ที่จะได้พระแท้ไว้โดยไม่ต้องจ่ายเงินแพงเกินไป.
พลายชุมพล