เรามาดู 10 เรื่องน่ารู้ที่เกี่ยวกับวันมาฆบูชา ที่ปีนี้ตรงกับวันพุธที่ 16 ก.พ. 2565 ซึ่งมีความสำคัญในทางศาสนาของชาวพุทธอย่างไร และวันนี้มีที่มาอย่างไรบ้าง ไปดูกันเลย
1. วันมาฆบูชา เป็นวันสำคัญของชาวพุทธเถรวาท และเป็นวันหยุดราชการในประเทศไทย
2. วันมาฆบูชา เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันศุกร์ที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2565 ในอดีต วันมาฆบูชาเป็นวันที่พระภิกษุสงฆ์ทั้ง 1,250 รูป มารวมตัวกันอย่างมิได้นัดหมาย และยังเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ แก่พระภิกษุจำนวน 1,250 รูปอีกด้วย
3. ความสำคัญของวันมาฆบูชา ถือเป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาวันหนึ่งที่สำคัญมากของโลก เพราะเป็นสิ่งที่ไม่คาดคิดว่าจะมีพระภิกษุสงฆ์จะมาประชุมกันอย่างมิได้นัดหมายถึง 1,250 รูป อีกทั้งยังเป็น เอหิภิกขุอุปสัมปทา หรือเป็นพระภิกษุสงฆ์ที่ได้รับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจ้า และเป็นพระอรหันต์อีกด้วย ซึ่งทำให้วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 กลายมาเป็น วันมาฆบูชา จนถึงทุกวันนี้
4. มาฆบูชา ย่อมาจาก มาฆปูรณมีบูชา หมายถึง การบูชาในวันเพ็ญกลางเดือนมาฆะตามปฏิทินอินเดีย หรือเดือน 3 ตามปฏิทินจันทรคติของไทย (ตกช่วงเดือนกุมภาพันธ์ หรือมีนาคม) ถ้าปีใดมีเดือนอธิกมาส คือมีเดือน 8 สองหน (ปีอธิกมาส) ก็เลื่อนไปทำในวันเพ็ญเดือน 3 หลัง (วันเพ็ญเดือน 4)
...
5. รู้หรือไม่ว่า สำหรับประวัติความเป็นมาของวันมาฆบูชา เริ่มจากที่พระพุทธเจ้าได้ไปแสดงธรรม ณ ถ้ำสุกรขาตา และพระองค์ทรงได้เสด็จกลับมาประทับที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ หลังจากที่พระองค์ได้ทรงตรัสรู้เป็นเวลา 9 เดือน และพระองค์ทรงได้เสด็จกลับมาประทับตรงกับวันเพ็ญ เดือนมาฆะ หรือเดือน 3 และในเวลายามบ่าย พระภิกษุสงฆ์ได้เดินทางมาเข้าเฝ้าพร้อมกันโดยมิได้นัดหมาย ณ สถานที่ประทับของพระพุทธเจ้า อันประกอบไปด้วย คณะศิษย์ของชฎิล 3 พี่น้อง จำนวน 1,000 รูป และคณะของพระอัครสาวก จำนวน 250 รูป รวมเป็นจำนวน 1,250 รูป องค์ประกอบอัศจรรย์ทั้ง 4 ประการ ที่เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต
6. เดิมนั้นไม่มีพิธีมาฆบูชาในประเทศพุทธเถรวาท จนมาในสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) พระองค์ได้ทรงปรารภถึงเหตุการณ์ครั้งพุทธกาลในวันเพ็ญเดือน 3 ดังกล่าวว่า เป็นวันที่เกิดเหตุการณ์สำคัญยิ่ง ควรประกอบพิธีทางพระพุทธศาสนา เพื่อเป็นที่ตั้งแห่งความศรัทธาเลื่อมใส จึงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้จัดการพระราชกุศลมาฆบูชาขึ้น
7. โอวาทปาฏิโมกข์ อันเป็นหลักคำสอนสำคัญ ซึ่งเป็นหัวใจหลักของพระพุทธศาสนาแก่ที่ประชุมของพระภิกษุสงฆ์ พระพุทธองค์จึงทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์เป็นพระพุทธพจน์ 3 คาถากึ่ง อาจสรุปใจความได้เป็นสามส่วน คือ หลักการ 3 อุดมการณ์ 4 และวิธีการ 6
8. ปัจจุบัน วันมาฆบูชาได้รับการประกาศให้เป็นวันหยุดราชการในประเทศไทย โดยพุทธศาสนิกชนทั้งพระบรมวงศานุวงศ์ พระสงฆ์ และประชาชน ประกอบพิธีต่างๆ เช่น การตักบาตร การฟังพระธรรมเทศนา การเวียนเทียน เป็นต้น เพื่อบูชารำลึกถึงพระรัตนตรัยและเหตุการณ์สำคัญดังกล่าวที่ถือได้ว่า เป็นวันที่พระพุทธเจ้าประทานโอวาทปาฏิโมกข์ ซึ่งกล่าวถึงหลักคำสอนอันเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ได้แก่ การไม่ทำความชั่วทั้งปวง การบำเพ็ญความดีให้ถึงพร้อม และการทำจิตของตนให้ผ่องใส เพื่อเป็นหลักปฏิบัติของพุทธศาสนิกชนทั้งมวล
9. และในปี พ.ศ.2549 รัฐบาลไทยได้ประกาศให้วันมาฆบูชาเป็น "วันกตัญญูแห่งชาติ" เนื่องจากในสังคมไทยปัจจุบัน หญิงสาวมักเสียตัวในวันวาเลนไทน์ หลายหน่วยงานจึงพยายามรณรงค์ให้วันมาฆบูชาเป็นวันแห่งความรัก (อันบริสุทธิ์) แทน
10. สำหรับกิจกรรมในวันมาฆบูชา คนไทยนิยมทำบุญตักบาตรเช้าที่วัด ปล่อยนก ปล่อยปลา ละเว้นการทำบาป ถวายสังฆทาน ฟังเทศน์ฟังธรรม และในเวลา 2 ทุ่ม จะมีการเวียนเทียนรอบโบสถ์ 3 รอบ เป็นอันจบการทำพิธีทางศาสนาในวันนี้.