พระพิฆเนศ เป็นเทพเจ้าที่ได้รับความเคารพอย่างสูงในศาสนาฮินดู และแพร่หลายไปยังศาสนาพุทธมหายาน รวมถึงผู้ที่นับถือศาสนาอื่น ๆ ในภูมิภาคเอเชีย ท่านเป็นที่รู้จักในฐานะเทพผู้ทรงปัญญา และเป็นเทพองค์แรกที่ต้องบูชาก่อนเริ่มกิจการใด ๆ
ความเชื่อเกี่ยวกับพระพิฆเนศ
เทพแห่งการเริ่มต้นใหม่ ชาวฮินดูมีความเชื่อว่า การบูชาพระพิฆเนศก่อนเริ่มทำสิ่งใด ๆ เช่น การเปิดธุรกิจใหม่, การเรียน, หรือการเดินทาง จะช่วยให้กิจการนั้น ๆ ประสบความสำเร็จโดยง่าย
ผู้ขจัดอุปสรรค "พิฆเนศ" หมายถึง เทพผู้ปัดเป่าความทุกข์ยากและอุปสรรคทั้งปวง หากขอพรที่ไม่เกินวาสนาบารมี ย่อมสำเร็จสมปรารถนา
เทพแห่งปัญญาและความรู้ ท่านเป็นเทพแห่งปราชญ์ และเป็นผู้ประสิทธิ์ประสาทความรู้ด้านศิลปะวิทยาการต่าง ๆ สังเกตได้ว่ามหาวิทยาลัยศิลปากรในประเทศไทยก็ได้อัญเชิญพระพิฆเนศมาเป็นตราประจำมหาวิทยาลัย
พระพิฆเนศ คือหนึ่งในเทพเจ้าที่ได้รับความเคารพสูงสุดในศาสนาฮินดู ด้วยรูปลักษณ์ที่โดดเด่นและบทบาทอันยิ่งใหญ่ ผู้เป็นใหญ่เหนืออุปสรรคทั้งปวง
ตำนานและการเกิดพระพิฆเนศ
กำเนิดโดยพระแม่ปารวตี
พระพิฆเนศไม่ได้กำเนิดจากครรภ์ แต่ถูกสร้างขึ้นจากเหงื่อไคลและขี้ไคลของพระแม่ปารวตี (พระมเหสีของพระศิวะ) เพื่อให้เป็นบุตรและทหารเฝ้าประตูของพระองค์
การตัดเศียร
เมื่อพระศิวะเสด็จกลับมาและถูกบุตรองค์นี้ขัดขวางการเข้าเฝ้าพระแม่ปารวตี จึงเกิดการต่อสู้ และพระศิวะได้ตัดเศียรของพระพิฆเนศด้วยความโกรธ
การชุบชีวิต
เพื่อปลอบใจพระแม่ปารวตีและคืนชีวิตให้บุตร พระศิวะจึงนำเศียรของสัตว์ที่เดินผ่านมาเป็นตัวแรก ซึ่งก็คือ ช้าง มาต่อให้แทน
...
การยกย่อง
เพื่อชดเชยสิ่งที่เกิดขึ้น พระศิวะจึงประกาศให้พระพิฆเนศเป็น หัวหน้าคณะเทพ (คณะบดี หรือ คณปติ) และเป็นเทพองค์แรกที่ต้องได้รับการบูชาก่อนเทพองค์อื่นเสมอ
ลักษณะเด่น "พระพิฆเนศ"
- เศียรช้าง เป็นสัญลักษณ์ของปัญญาและความทรงจำที่ยอดเยี่ยม
- งาหักข้างเดียวตามตำนานเล่าว่า ท่านใช้ งาข้างหนึ่งของตนเองเขียนมหากาพย์มหาภารตะ
- มีหลายกรแสดงถึงพลังอำนาจที่รอบด้านในการขจัดปัญหา
- หนู (มูสิกะ) เป็นพาหนะ หนูสื่อถึงความปรารถนาและกิเลสที่สามารถควบคุมได้
ของถวายและการบูชาที่ถูกต้อง/สิ่งที่ถวายได้
- ขนมหวาน ที่ขาดไม่ได้คือ ขนมโมทกะ (ขนมต้ม) และ ขนมลาดู (ขนมก้อนกลม)
- ผลไม้ กล้วย, มะพร้าว (ควรเปิดฝา), อ้อย
- ดอกไม้ ดอกดาวเรือง, ดอกชบา
- หญ้า หญ้าแพรก
ข้อห้ามสำคัญ ห้ามถวายเนื้อสัตว์ทุกชนิด
หมายเหตุ: การบูชาพระพิฆเนศควรทำด้วยความเคารพและสะอาดบริสุทธิ์
วันเวลาที่บูชา "พระพิฆเนศ"
- ประจำวัน ควรบูชาในช่วงเช้าตรู่หรือช่วงเย็น
- วันสำคัญวันพฤหัสบดี ถือเป็นวันมงคลประจำพระพิฆเนศ
- วันประสูติ (คเณศจตุรถี) เป็นวันที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในการเฉลิมฉลอง (มักตรงกับช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายน ตามปฏิทินฮินดู)
บทสวดบูชา (แบบย่อ)
ก่อนเริ่มสวดมนต์ ให้ตั้งจิตให้สงบ
(ตั้งนะโมฯ 3 จบ)
โอม ศรี คะเณศายะ นะมะหะ (สวด 3, 5, 7, หรือ 9 จบ)
แปลว่า "ข้าพเจ้าขอแสดงความนอบน้อมต่อองค์พระพิฆเนศ"
อย่างไรก็ตามการบูชาพระพิฆเนศคือการหลอมรวมความศรัทธาเข้ากับความพยายาม การขอพรใด ๆ ย่อมต้องเกิดจากการลงมือทำด้วยตนเอง เพื่อให้ความสำเร็จเกิดขึ้นได้ง่ายยิ่งขึ้น