การใส่บาตรทำบุญเป็นสิ่งที่ชาวพุทธปฏิบัติกันเป็นประจำเพื่อสั่งสมบุญให้กับตัวเอง บางคนก็จะมีความเชื่อว่าใส่บาตรทำบุญทำจิตใจผ่องใส ถือเป็นการเริ่มต้นใหม่ในแต่ละวันอย่างมีความสุข ให้มีกำลังใจที่เข้มแข็ง และรักษาขนบประเพณีไทย
การทำบุญใส่บาตรต้องมีองค์ประกอบคือ
เตรียมใจให้พร้อมก่อนถวาย บุญแท้จริงจะอยู่ที่ใจ ก่อนถวายต้องรู้จักเสียสละอย่างแท้จริง ขณะถวายต้องเลื่อมใสด้วยความเคารพ และต้องรู้สึกเบิกบานเมื่อได้ถวายไปแล้ว เรียกว่าปัจจุบันมีหลายปัจจัยที่จะทำให้เรารู้สึกน้อยลง หรือรู้สึกเศร้าหมองได้
อธิษฐานก่อนใส่บาตร พูดว่าอย่างไร
การทำบุญใส่บาตรต้องอธิษฐานเสมอ จะช่วยให้บุญของเราหนักแน่น การอธิษฐานสามารถสร้างพลังขึ้นในใจของเราได้ โดยมีคำถวายข้าวพระสงฆ์ดังนี้
"อิทัง ทานัง สีละวันตานัง ภิกขูนัง นิยาเทมิ สุทินนัง วะตะ เม ทานัง นิพพานะปัจจะโย โหตุ อะนาคะเต กาเล ฯ
ข้าพเจ้าขอน้อมถวายทานนี้แด่พระสงฆ์ผู้มีศีล ขอทานที่ข้าพเจ้าถวายดีแล้ว จงเป็นเหตุให้ถึงพระนิพพาน ในอนาคตกาลเบื้องหน้าโน้นเทอญฯ"
อีกบทหนึ่งเป็นคำอธิษฐานถึงพระสังฆรัตนะ
นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง สังโฆ เม สะระณัง วะรัง เอเตนะ สังจะวัชเชนะ โสตถิ เม โหตุ สัพพะทา ฯ
ที่พึ่งอื่นของข้าพเจ้าไม่มี พระสงฆ์เป็นที่พึ่งอันประเสริฐของข้าพเจ้า ด้วยคำสัตย์นี้ ขอความสวัสดีจงมีแก่ข้าพเจ้าในกาลทุกเมื่อ เทอญ
...
คำถวายข้าวใส่บาตรแบบย่อ
“สุทินนัง วะตะ เม ทานัง อาสะวักขะยาวะหัง โหตุ”
ขอให้ทานที่ข้าพเจ้าถวายดีแล้วนี้ จงเป็นเหตุให้ข้าพเจ้าหมดความเศร้าหมองใจด้วยเถิด
อย่างไรก็ดี เชื่อว่าทุกการทำบุญเป็นเรื่องที่ดีอยู่แล้ว แค่เราคิดและมีความตั้งใจจะทำ เท่ากับใจเราสบายไปแล้วครึ่งหนึ่งนั่นเอง