วันไหว้บ๊ะจ่าง 2567 ตรงกับ 10 มิถุนายน 2567
เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง นับเป็นอีกเทศกาลหนึ่งที่มีความสำคัญของชาวจีน และชาวไทยเชื้อสายจีน เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง จะตรงกับวันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินจีน
ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันที่ 10 มิถุนายน 2567 เป็นการกราบไหว้เพื่อรำลึกถึง ชวี หยวน ขุนนางผู้รักชาติแห่งแคว้นฉู่
วันไหว้บ๊ะจ่าง ไหว้อย่างไร
เทศกาลวันไหว้บ๊ะจ่าง คนจีนจะไหว้ในตอนเช้า โดยมีบ๊ะจ่าง กีจ่าง ซึ่งการไหว้นั้น ไหว้โดยไม่ต้องแกะบ๊ะจ่าง โดยไหว้ที่ตี่จู้เอี๊ยะ หรือศาลเจ้าที่และบรรพบุรุษ
เตรียมของวันไหว้บ๊ะจ่าง
- จัดบ๊ะจ่างที่จะใช้ไหว้เป็นเลขคู่ (ต้องแกะบ๊ะจ่างจากหีบห่อ)
- ผลไม้มงคล 5 อย่าง ได้แก่ ส้ม, แอปเปิลแดง, สาลี่, แก้วมังกร, กล้วยหอม
- น้ำชา 5 ถ้วย
วันไหว้บ๊ะจ่าง ใช้ธูปกี่ดอก
ธูปที่ใช้ในการไหว้จะใช้ธูป 3 ดอก หรือ 5 ดอก
ซึ่งการไหว้ด้วยธูป 5 ดอกนั้น เพื่อเป็นการเพื่อระลึกถึงครู-อาจารย์ พ่อ แม่ และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และจะเข้าหลัก 5 ธาตุ หรือ โหงวเฮ้ง ของจีน ประกอบด้วย ธาตุดิน ทอง น้ำ ไม้ และไฟ ซึ่งมีส่วนเกี่ยวกับวิถีชีวิตโดยตรง
...
วิธีไหว้
- จัดโต๊ะไหว้หันหน้าทางทิศตะวันออก
- จุดธูปเทียน และ กล่าวคำบูชา
- อธิษฐานขอพรเรียบร้อย
- เมื่อเสร็จสิ้นแล้ว นำเครื่องเซ่นไหว้ไปแจกจ่ายให้กับผู้อื่น
ตำนานเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง
มีความเชื่อว่า เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง เกิดขึ้นเพื่อรำลึกถึง ชวี หยวน ขุนนางตงฉินที่กระโดดน้ำเสียชีวิต โดยชวี หยวนนั้น เป็นผู้ที่มีความรอบรู้ และความสามารถรอบด้าน รวมถึงรู้จักหลักการบริหารการปกครองเป็นอย่างดี มีความซื่อสัตย์ แต่การทำงานของชวี หยวนไปขัดขวางการโกงกิน พวกเขาจึงรวมตัวกันใส่ความชวี หยวน
ชวี หยวนทุกข์ระทมมาก จึงได้แต่งกลอนบทหนึ่งเพื่อคลายความทุกข์ ซึ่งกลอนบทดังกล่าวมีชื่อว่า หลีเซา และจากนั้น ชวี หยวน ถูกเนรเทศไป เดินทางรอนแรมมาถึงแม่น้ำเปาะล่อกัง (บางตำราว่าเป็นแม่น้ำแยงซีเกียง) ชวี หยวนจึงได้ตัดสินใจกระโดดน้ำ เสียชีวิต เพื่อแสดงออกถึงความรู้สึกจงรักภักดีแก่ประเทศชาติและความคับแค้นใจที่มีต่อสังคม ในวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5
เมื่อชาวบ้านทราบข่าวการเสียชีวิต จึงได้ออกตามหาศพของขุนนางผู้นี้ โดยการโปรยข้าวลงแม่น้ำด้วย
หลังจากนั้นทุกๆ ปี ที่เป็นวันครบรอบการเสียชีวิต ชาวบ้านก็จะนำข้าวไปโปรย
จนต่อมามีชาวบ้านผู้หนึ่งฝันเห็นชวี หยวน โดยได้มากล่าวขอบคุณชาวบ้านที่ได้มาโปรยข้าวเพื่อการเซ่นไหว้ และได้แนะนำให้นำอาหารเหล่านั้นห่อด้วยใบไผ่ หรือใบจากก่อนที่จะโยนลงน้ำ ชาวบ้านต่างก็ทำตามที่ชวี หยวนแนะนำ
ความเชื่อของเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง
นอกจากการไหว้บ๊ะจ่างแล้ว ปัจจุบันในฮ่องกง และเกาลูนก็ยังคงมีผู้จัดประเพณีแข่งเรือมังกรอยู่ รวมทั้งในเทศกาลตวงโหงวนี้ คนจีนโบราณยังเชื่อว่าเป็นวันที่เหล่าปิศาจจะออกมาสำแดงเดช จึงต้องมีการป้องกันด้วยการปัดกวาดทำความสะอาดบ้าน และจุดเครื่องหอมรวมทั้งกำยานเพื่อให้บรรยากาศในบ้านดูสดชื่นขึ้นภูตผีปิศาจจะได้ไม่กล้าเข้ามากล้ำกราย
ในวันนี้สัตว์มีพิษทั้ง 4 ชนิด อันได้แก่ แมงป่อง แมงมุม ตะขาบ และงู จะพากันหลบซ่อนตัว จึงเป็นโอกาสที่เจ้าบ้านจะต้องอบบ้านด้วยการจุดกำมะถัน เพื่อไม่ให้สัตว์มีพิษเหล่านี้กลับเข้ามาอาศัยได้อีก นอกจากนี้ยังมีการดื่มเหล้ายาที่ผสมด้วยผงกำมะถันด้วย โดยเชื่อกันว่าจะสามารถป้องกันโรคภัยไข้เจ็บได้เป็นอย่างดีนั่นเอง.
ข้อมูล : อาจารย์มงคล รอดเที่ยงธรรม