เลิกแบน เสรีภาพในการดู-คิด-ทำ ละคร-หนังต้องห้าม

• สงสัยไม่หาย ทำไมละครไทยหลายเรื่อง ต้องตัดจบงงๆ เกิดอะไรขึ้น
• หนังต้องห้ามฉาย อะไรทำไม จี้จุดเจ็บใคร จึงต้องแบน!!! ยาวๆ
• เสรีภาพของศิลปะบันเทิง เซนเซอร์-แบน เพื่อรับใช้ใคร

เรื่องบันเทิงที่ไม่บันเทิง ปวดร้าวหนักมาก จนลืมไม่ได้ จำไม่ลง เพราะโดนแบน-ห้ามฉาย-ต้องจบไว เพราะมีอำนาจมืดหรือไม่ ที่ทำให้ต้องตัดจบ รวบรัดให้จบไวๆ อีกด้วย จะมีเรื่องไหนบ้าง บันเทิงไทยรัฐออนไลน์ Special Content จะพาย้อนอดีต เพื่อเข้าใจปัจจุบัน จะได้พุ่งไปสู่อนาคตบันเทิงไทย ที่ดีกว่าเดิมได้

ตัดจบงงๆ ส่อแววมีปัญหาแรงๆ

ย้อนไปนานๆ กับละครเรื่อง อยู่เพื่อรัก ทำโดยดาราวิดีโอ ช่อง 7 ศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ ออนแอร์ปี 2532 นำโดย แด็กซ์ ลิขิต เอกมงคล, มาช่า วัฒนพานิช ดูเหมือนจะดี จบตอนในคืนวันอาทิตย์ แต่ศุกร์ต่อมา ทำไม? กลายเป็นละครเรื่องใหม่ มาแทนซะงั้น! คนดูอารมณ์ค้างกันไปเลย

หลังคาแดง กำกับโดย ตั้ว ศรัณยู วงษ์กระจ่าง ช่อง 7 ออนแอร์ปี 2547 นำโดย บรู๊ค ดนุพร ปุณณกันต์, ยุ้ย จีรนันท์ มะโนแจ่ม แรกๆ ก็ทำท่าจะปัง แต่ก็ตัดจบฉับๆ แบบโนแคร์คนดูมาแล้ว

บัลลังก์หงส์ ช่อง 7 นำโดย ใบเฟิร์น พิมพ์ชนก ลือวิเศษไพบูลย์, ไมค์ ภัทรเดช สงวนความดี ก็ตัดจบแบบไงๆ คาใจแฟนละคร ผู้ผลิตสามัญการละคร ชี้แจงยาวเหยียดไปแล้ว ประเด็นสำคัญคือ การผลิตละครทั้งผู้จัด และสถานีเป็นผู้ผลิตร่วมกัน ความผิดพลาดใดๆ ที่เกิดขึ้น จึงเป็นสิ่งที่ต้องยอมรับร่วมกัน เพื่อนำไปสู่การแก้ไขปรับปรุงร่วมกันในอนาคต

รักค้านสายตามหาชน ลุกลามถึงละคร

ปวดร้าวจริงๆ ละครที่ตั้งใจทำเรื่อง “บ่วงนฤมิต” ผลงานของผู้จัดละคร ฉายาเลิศหรูอลังการ ไก่ วรายุฑ มิลินทจินดา ละครอะไร? จบไวจัง ฉายแค่เดือนเดียวจบเลย ไม่ค่อยจะเกิดขึ้นบ่อยนัก มหาชนเลยสงสัยหนักมาก ไก่ วรายุฑ บอกดังๆ ไปแล้วว่า "ไม่ได้โดนสั่งตัดเหลือ 9 ตอนนะ แต่ที่เหลือ 9 ตอนนั้น เป็นเพราะละครมันถ่ายมานาน 3 ปีแล้ว ดังนั้นเราจึงต้องตัดซีน ที่มันเชยๆ ออกไป"

แต่ก็ยังเป็นที่คาใจอยู่ว่าที่ต้องตัดจบ เพราะช่วงนั้นกระแสแอนตี้นางเอก แมท ภีรนีย์ แรงๆ มาก น่าจะส่งผลกับเรตติ้งละครแน่ๆ จนต้องตัดจบหรือเปล่า?

ตัดทิ้ง 3 ตอน เหนือเมฆ 2 มือปราบจอมขมังเวทย์

ย้อนความไม่งง แฟนละครรู้ๆ กันดีเต็มอกอยู่ กับละครดังเรื่อง เหนือเมฆ 2 มือปราบจอมขมังเวทย์ อยู่ๆ ก็โดนตัดเฉยเลย คาดเดาได้ไม่ยาก จนทำให้ บริสุทธิ์ บูรณะสัมฤทธิ์ ผู้อำนวยการฝ่ายประชาสัมพันธ์ช่อง 3 เคยเปิดใจแล้วกับ บันเทิงไทยรัฐออนไลน์ 8 ม.ค. 2556 "ยืนยันว่าผู้บริหารฝ่ายรายการช่อง 3 พิจารณาเอง เนื่องจากรู้สึกว่าละครเรื่องนี้ เสี่ยงที่จะละเมิดและอาจจะส่งผลกระทบตามมา ฝ่ายรายการเห็นว่าไม่เหมาะสม ยืนยันว่าไม่เกี่ยวข้องกับการเมืองแน่นอน

อย่างกรณีรายการ ไทยแลนด์ก็อตทาเลนต์ ที่มีการเพ้นท์รูปเปลือยอก ซึ่งผ่านเซนเซอร์ แต่ก็ยังถูกมองว่าไม่เหมาะสม ต้องเสียค่าปรับให้ กสทช.จำนวน 5 แสนบาท (กสทช. = กิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ)

"ทางผู้บริหารจึงพิจารณาแล้วว่า เรื่องนี้อาจจะส่งผลเสียมากกว่า ส่วนที่ทาง กสทช. จะให้ช่อง 3 ส่งเอกสารชี้แจงไป ตอนนี้ทางฝ่ายรายการ กำลังทำหนังสือส่งไปที่ กสทช. จะให้ทำอย่างไรได้ เราเข้าใจแต่พิจารณาแล้ว ผลเสียหายอาจจะมากกว่า ส่วน 3 ตอนที่เหลือ ก็จะไม่มีการนำมาฉาย และที่มีข่าวว่าละครเรื่องดังกล่าว ผิดมาตรา 37 นั้น จริงๆ ไม่เกี่ยวเลย ทางฝ่ายรายการไม่ได้เอาเรื่องกฎหมายเข้ามาเกี่ยวข้อง แต่เป็นเรื่องของความเหมาะสมเท่านั้น" 

การเมืองเปลี่ยนขั้ว ละครโดนเขี่ยทิ้ง!

จริงๆ แล้วการเมืองเป็นเรื่องของทุกคน ที่ต้องใส่ใจติดตามตลอด ละครที่หลายคนอยากจะดู แต่ไม่ได้ดูแล้วเรื่อง ตาดูดาว เท้าติดดิน ชีวประวัติของอดีตนายกรัฐมนตรี ทักษิณ ชินวัตร ผลิตโดยบริษัทดาราวิดีโอ นำโดยสองดาวดัง จุ๋ย วรัทยา นิลคูหา, พอล ภัทรพล ศิลปาจารย์

วรพงษ์  ปิ่นแก้ว หัวหน้าฝ่ายประชาสัมพันธ์ บริษัทดาราวิดีโอ ที่ผลิตละครให้ช่อง 7 เคยให้สัมภาษณ์กับบันเทิงไทยรัฐออนไลน์ เอาไว้ตั้งแต่ 27 เม.ย. 2553 "ละครเรื่อง ตาดูดาว เท้าติดดินนั้น ได้ทำลายเทปไปแล้ว เพราะได้ส่งเทปให้ช่องไปเมื่อ 4 ปีก่อนไปแล้ว บริษัทเป็นเพียงผู้ผลิต ไม่ได้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ ส่วนช่อง 7 จะทำลายหรือขายให้แก่ใคร ก็สุดแล้วแต่

"ผมไม่ได้เกี่ยวข้องกับการเมือง เราทำละครเรื่องราวของอดีตนายกฯ ก็เพราะเป็นคำสั่งของช่อง 7 ตอนนี้เทปดังกล่าวก็ไม่มีแล้ว คือต้นฉบับถูกทำลายไปแล้ว ส่วนใครอยากจะซื้อไปดู ก็ต้องไปถามช่อง 7 เอาเอง" เป็นอีกข้อตอกย้ำหนักๆ อีกครั้ง สำหรับละครอิงการเมือง มีความสุ่มเสี่ยงจริง แต่ถ้าการเมืองดีๆ อิสระเสรีภาพในการนำเสนอ คงจะมีมากกว่านี้แน่นอน!

หนังโดนแบนกระฉ่อนโลก

ย้อนไปนานในช่วงปี 1999 หนังฟอร์มใหญ่ทุนเยอะมากๆ จากค่ายยักษ์ ทเวนตีท์เซนจูรีสตูดิโอส์ 20th Century Studios สร้างหนังเรื่องราวเกี่ยวกับราชวงศ์ไทยในอดีต แต่โดนแบนที่ไทยเรื่อง แอนนาแอนด์ เดอะ คิง Anna and the King นำโดยดาราออสการ์ดังระดับโลก โจดี้ ฟอสเตอร์ ,โจวเหวินฟะ

พันท้ายนรสิงห์ จากละครโดนดอง ตัดใหม่ฉายโรงหนัง

ไม่มีคำตอบที่แน่ชัดว่า ทำไม อะไรกันแน่นะ ถึงทำให้ละครฟอร์มดีน่าจะเด่นเรื่อง พันท้ายนรสิงห์ โดนทางช่อง 3 ดองเค็มยาวนานได้ขนาดนั้น นำแสดงโดยสุดหล่อ เต้ย พงศกร เมตตาริกานนท์, มัดหมี่ พิมดาว พานิชสมัย, เบิร์ด วันชนะ สวัสดี ผลงานกำกับสุดเก๋าโดย ท่านมุ้ย ม.จ.ชาตรีเฉลิม ยุคล (คลิกดูตัวอย่าง)

รอฉายทางช่อง 3 ไปนานๆ อีกต่อไปไม่เวิร์กแน่ จึงนำมาตัดใหม่ให้กระชับขึ้น เพื่อเอาฉายทางโรงหนัง โดยให้ทางสหมงคลฟิล์มนำไปเข้าโรงหนัง ต้องตัดใหม่ให้สั้นกระชับ เหลือความยาวเกือบ 3 ชั่วโมง แฟนหนังมีทั้งชื่นชม ปลื้มปริ่ม ทำได้สมจริงน่าสะพรึง และไม่ค่อยชอบ เพราะบ่นอยากดูฉบับเต็มแบบละคร ที่ใส่ละเอียดเยอะๆ

8 ปีโดนแบนนาน แสลงใจหลายซีน

อีกหนึ่งตำนานหนังไทยที่โดนแบน!!! ก็ต้องเรื่องนี้ เชคสเปียร์ต้องตาย Shakespeare Must Die (คลิกดูตัวอย่าง) โดนแบนยาวนานกว่า 8 ปีแล้ว กำกับโดยสาวใหญ่พลังแรง อิ๋งเค สมานรัชฎ์ กาญจนะวณิชย์ อำนวยการสร้างโดย มานิต ศรีวานิชภูมิ

หลังจากหนังที่ตั้งใจโดนแบน เสียกำลังใจไปเยอะอยู่ แต่ไม่หมดพลังใจ จนเกิดแรงบันดาลใจอย่างยิ่งยวด ที่จะสร้างโรงหนังเป็นของตัวเองชื่อ ซีเนมาโอเอซิส Cinema Oasis แถวสุขุมวิท 43 เพื่อเปิดโอกาสให้หนังอินดี้ต่างๆ หนังทุนน้อยได้มีโรงฉายให้แฟนหนังได้ดูต่อไป

หนังโดนแบน แต่มีความย้อนแย้ง ที่ขำไม่ออกคือ เชคสเปียร์ต้องตาย Shakespeare Must Die หนังได้รับทุนสร้างส่วนหนึ่งจากกระทรวงวัฒนธรรม กับโครงการเมืองไทยเมืองนักคิด Creative Thailand, ปฏิบัติการไทยเข้มแข็ง 2555 สำนักงานศิลปะวัฒนธรรมร่วมสมัย รัฐสนับสนุนตอนต้น แต่พอทำเสร็จ กลับมาแบน!!!

ทีมข่าวบันเทิงไทยรัฐออนไลน์ ได้ดูหนังฉบับเต็มๆ แล้วเมื่อหลายปี กับการฉายรอบพิเศษสุด หนังงบจำกัด เลยเลือกถ่ายทำไม่กี่ฉาก นักแสดงไม่มีใครดังเด่น แต่ทีมนักแสดงเล่นดีจริง จนน่าสะพรึงเว่อร์ ทุกๆ ซีนกระชากอารมณ์ได้อย่างอเมซิ่ง แน่นอนว่าทำให้เราฉุกคิด ถึงผลร้ายแรงของการกระหาย มัวเมาหลงใหลในอำนาจ และทำให้เห็นภาพการเมืองในอดีต ที่ยังหลอนชาวไทยอยู่ ไม่รู้จักจบสิ้น

เหตุการณ์สงบ งบไม่มา

หนังรวมดาวดังของแท้ FatherLand ปิตุภูมิ พรมแดนแห่งรัก ที่ตอนนี้เปลี่ยนชื่อใหม่ว่า ราชิดา Rachida (คลิกดูตัวอย่าง) ยังไม่ลงเอยดี ว่าจะนำไปฉายที่ไหนได้ หนังนำเสนอบางส่วน ของปัญหาแรง 3 จังหวัดชายแดนใต้ นำแสดงโดยดาวดังทะลุจอ ใหม่ ดาวิกา โฮร์เน่, อนันดา เอเวอริ่งแฮม, เวียร์ ศุกลวัฒน์, เบลล่า ราณี แคมเปน ผลงานกำกับของ ต้อม ยุทธเลิศ สิปปภาค หนังน่าจะเด็ด ดัดแปลงมาจากหนังสือดังชื่อ พรมแดน ผลงานเขียนของ วสิษฐ เดชกุญชร 

ต้อม ยุทธเลิศ เคยไปเปิดใจตรงๆ น่าคิดมากในรายการดัง ถึงการที่หนังโดนแบน เช่น คนที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ มี! คนที่มีอำนาจเปลี่ยนแปลงได้ มี! แต่ไม่ยอมเปลี่ยน! ด้วยผลประโยชน์ทั้งสองฝ่าย, ประเทศไทยไม่ควรมาถึงจุดนี้ ด้วยผลประโยชน์, มันจะสงบตอนไหน สิ่งที่ผมรู้มาคือ ไม่มีใครต้องการเห็นความสงบที่นั่น กลุ่มที่ได้รับผลประโยชน์ ไม่ต้องการที่จะเห็นความสงบที่นั่น มันก็คงไม่สงบ เพราะมันได้กันทุกฝ่าย, เหตุการณ์สงบงบไม่มา ถ้าเหตุการณ์สงบ มันจะไม่มีงบเข้ามา มันมีเรื่องซับซ้อนอยู่เยอะ เช่น การสร้างความรุนแรง เพื่อรักษาผลประโยชน์ ฯลฯ

ไม่เชิงโดนแบน แต่แบบหายไปเลย

หนังแนวสั่นประสาทเรื่อง แมสฮิททีเรีย Mass Hysteria หรือผวา (คลิกดูตัวอย่างหนัง) นางเอกรับบทหนักคือ ยุ้ย จีรนันท์ จากค่ายหนังซีเอ็มฟิล์ม CM Film ที่ตอนนี้เจ๊งไปนานแล้ว หลายคนเดามั่วว่าหนังโดนแบน เพราะทำเสร็จแล้วแต่ทำไมไม่ได้ออกฉาย สืบลึกๆ เจ้าของค่ายหนังย้ายไปต่างประเทศ เลยทำให้หนังไม่ได้เข้าฉายในโรง

เสรีภาพที่จะนำเสนอ

ในฐานะของผู้สร้างผู้ผลิตที่ตั้งใจทำงานออกมา แน่นอนว่าไม่อยากให้จะโดนแบนในทุกๆ กรณี ไม่อยากให้งานของตัวเอง ต้องโดนตัดจากคำสั่งของใครก็ไม่รู้ ที่ไม่รู้ไม่เข้าใจในศิลปะบันเทิง ส่วนในฐานะคนดู ก็ย่อมอยากเสพงานศิลปะเต็มๆ ดูให้ครบถ้วน ตามที่ผู้สร้างตั้งใจทำมาให้ดูกัน

งานศิลปะแขนงละคร ภาพยนตร์ เป็นที่ยอมรับทั่วโลกแล้วว่า ถ้าอยากจะให้ระเบิดความคิดสร้างสรรค์อย่างไร้ขอบเขต ก้าวไกลต่อไปในระดับอินเตอร์ จะต้องไม่ปิดกั้นผู้ผลิต ผู้สร้าง ผู้กำกับมีเสรีภาพในการคิดและทำ เพราะผลงานที่ต่อยอด แตกต่าง สะท้อนแง่มุมชีวิต-สังคม ทั้งในแง่ดีหรือร้าย คนจะได้เรียนรู้ เข้าใจหรือไม่นั้น ก็ย่อมขึ้นอยู่กับสติปัญญา ฐานความรู้ที่เคยมีมา เพราะศิลปะบันเทิงไม่มีถูก-ผิด แค่ขึ้นอยู่ว่าถูกใจ-ไม่ถูกใจ ก็เท่านั้น! 

ผู้เขียน : รุ่งโรจน์เรืองรอง

กราฟิก : Sathit Chephanngam