ค.ศ.1910 ญี่ปุ่นมีประชากร 50 ล้านคน ค.ศ.1950 มี 83 ล้าน ถึง 100 ล้านครั้งแรก ใน ค.ศ.1970 และปีที่จำนวนประชากรสูงสุดของญี่ปุ่นคือ ค.ศ.2010 ซึ่งมีถึง 128 ล้านค.ศ.2015 ญี่ปุ่นมีประชากร 127 ล้าน และ ค.ศ.2017 มี 126 ล้านปัญหารุนแรงในญี่ปุ่นขณะนี้คือการขาดแคลนแรงงาน อัตราการเกิดในญี่ปุ่นต่ำมาก ประชากรเด็กทั่วประเทศเหลือเพียง 15.53 ล้านคน ต่ำสุดในรอบ 68 ปี ส่งผลให้กิจการขนาดกลางและขนาดย่อมของรุ่นพ่อแม่เจอปัญหาไม่มีคนมาสืบทอดกิจการ จำนวนไม่น้อยต้องเลิก เศรษฐกิจของญี่ปุ่นในปัจจุบันจึงชะลอตัวนอกจากประชากรเด็กต่ำแล้ว ญี่ปุ่นยังเจอภาวะสัดส่วนผู้สูงวัยมากที่สุดในโลก 1 ใน 5 ของประชากรญี่ปุ่นมีอายุเกิน 70 ปี คนอายุปูนนี้ก็คงไม่มีกำลังวังชาทำงานได้อย่างแข็งแรงว่องไวแล้วล่ะครับ และนี่ก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งซึ่งทำให้เศรษฐกิจญี่ปุ่นชะลอตัวขืนปล่อยให้เป็นอย่างนี้ เศรษฐกิจญี่ปุ่นเจ๊งแน่ รัฐบาลของนายชินโซ อาเบะจึงเสนอร่าง พ.ร.บ.รับแรงงานต่างชาติ ซึ่งตอนนี้ผ่านสภาเป็นกฎหมายโดยสมบูรณ์แล้ว กระทรวงการต่างประเทศญี่ปุ่นจะเริ่มออกวีซ่าให้แรงงานต่างชาติในเดือนเมษายน ค.ศ.2019 เป็นต้นไปวีซ่าแบบแรกจะเป็นวีซ่าสำหรับแรงงานทักษะไม่สูง อยู่ญี่ปุ่นได้นานครั้งละ 5 ปี วีซ่าแบบที่สองออกให้แรงงานทักษะดีฝีมือสูง คนไหนผ่านเกณฑ์ได้วีซ่าแบบนี้ก็สามารถพำนักพักอาศัยอยู่ในญี่ปุ่นได้นานตลอดชีวิต แถมนำครอบครัวเข้ามาอยู่ได้ด้วยในญี่ปุ่นมีพวกหัวรุนแรงหลายกลุ่ม กลุ่มใหญ่ที่ประท้วงกันบ่อยคือ anti-immigration group หรือกลุ่มต่อต้านผู้อพยพ กลุ่มนี้ประท้วงเรื่องการอนุญาตให้คนต่างชาติเข้ามาทำงานและอยู่ได้ตลอดชีวิต หลายคนไม่ได้สังกัดกลุ่มนี้ แต่ก็ต่อต้านเพราะแรงงานต่างชาติจะทำให้พวกตัวเองจะมีงานทำน้อยลง พวกนี้คิดว่าคนต่างชาติจะเข้ามาแย่งงานคนญี่ปุ่นทำ แถมตาม พ.ร.บ.ฉบับนี้คนต่างชาติจะได้รับค่าแรงและสวัสดิการรวมทั้งการเสียภาษีเท่ากับคนญี่ปุ่นทุกประการที่กำลังขาดแคลนในญี่ปุ่นอย่างรุนแรงคือคนงานด้านการเกษตร การก่อสร้าง การพยาบาล การดูแลผู้สูงอายุ งานในสายการบิน ฯลฯ ความมุ่งหวังตั้งใจของรัฐบาลญี่ปุ่นก็คือ จะรับแรงงานต่างชาติ 5 แสนคน แต่ช่วงแรกจะออกวีซ่าให้เฉพาะ 4 หมื่นคนเท่านั้น สำหรับเงื่อนไขที่จะเป็นใบเบิกทางให้ได้วีซ่าทำงานในญี่ปุ่นครั้งนี้ก็คือภาษาญี่ปุ่น ซึ่งจะมีการทดสอบอย่างเข้มข้นจริงจัง ใครที่ฟังพูดอ่านเขียนได้อย่างคล่องแคล่วก็จะมีโอกาสได้วีซ่าตลอดชีวิตจากรัฐบาลญี่ปุ่นได้ง่ายขึ้นมีการวิพากษ์วิจารณ์ในสังคมญี่ปุ่นอย่างหนักว่า ปัญหาอาชญากรรมจะเกิดตามมาหลังจากมีแรงงานต่างชาติเข้ามามาก ตามกฎหมายญี่ปุ่น แรงงานต่างชาติต้องได้รับสวัสดิการสังคมเท่ากับคนญี่ปุ่น คนอายุมากจำนวนไม่น้อยจึงเริ่มมีท่าทีต่อต้าน ทั้งที่ถ้าไม่นำแรงงานเข้ามา ใครจะมาทำงานเพื่อสร้างผลผลิตออกไปขายหาสตางค์มาเลี้ยงผู้สูงวัย ในสังคมญี่ปุ่นมีการพูดกันในเรื่องนี้เยอะครับทราบว่าปัจจุบันมีหลายประเทศพัฒนาแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศทางตะวันตกกำลังเฝ้ามองญี่ปุ่น ถ้าการนำแรงงานต่างชาติที่คัดกรองอย่างดีแล้วประสบความสำเร็จก็จะรับแรงงานต่างชาติเข้าไปทำงานด้วยเช่นกัน ต่อไปในอนาคต เรื่องการอพยพแรงงานก็อาจจะเป็นประเด็น และแน่นอนครับ ปัญหาอย่างไรก็ต้องมี ไม่ว่าจะเป็นเรื่องนายจ้างเอารัดเอาเปรียบลูกจ้าง ทำงานอย่างไม่มีวันหยุด หรือบางทีมีการละเมิดทางเพศจากนายจ้าง ฯลฯไทยของเรานำแรงงานต่างชาติเข้ามามากที่สุดในกลุ่มอาเซียน แต่ส่วนใหญ่เป็นแรงงานไร้ทักษะ ตัวเลขเมื่อ พ.ศ.2560 เรามีแรงงานต่างชาติมากถึง 3.6 ล้านคน แต่เป็นแรงงานที่มีทักษะเพียง 1.5 แสนคนถึงแม้ไทยจะนำเข้าแรงงานต่างชาติเป็นจำนวนมาก แต่เราก็ยังขาดแรงงานทักษะ โดยเฉพาะแรงงานทักษะด้านดิจิทัลและเทคโนโลยี เรื่องนโยบายแรงงานนี่จำเป็นต้องทบทวนและปรับปรุงให้สอดคล้องกับการพัฒนาประเทศในยุค 4G ครับ.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.com
