หนึ่งในคาถาที่ครูอาจารย์โบราณสอนให้ท่องเพื่อสร้างสั่งสมบารมี คือหัวใจคาถาพระเจ้าสิบชาติ “เต ช สุ เน ม ภู จ นา วิ เว” ครับ นี่คือสิบชาติสุดท้ายของพระโพธิสัตว์ ก่อนตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าเรียงตามลำดับการอุบัติ พระเตมีย์ พระชนก พระสุวรรณสาม พระเนมิราช พระมโหสถ พระภูริทัต พระจันทกุมาร พระนารทะ พระวิธูร และพระเวสสันดรพระเตมีย์ทรงบำเพ็ญขันติบารมี ถูกเรียงลำดับเป็นพระชาติที่ 1เมื่อพระโอรส พระนางจันทเทวี มเหสี พระเจ้ากรุงพาราณสี กาสิกราช ประสูติ ผิวพรรณผุดผ่องเหมือนทองคำ จึงได้พระนาม “เตมีย์” พระเจ้ากาสิกราชโปรดพระโอรสมากวันหนึ่งทรงอุ้มนั่งบนตัก ขณะพิจารณาคดี 4 โจร ทรงตัดสิน ให้ลงโทษสถานหนักคนแรกเฆี่ยนด้วยหนามหนึ่งพันครั้งจนตาย คนที่สองให้จำไว้ด้วยโซ่ตรวนขื่อคา จนตาย คนที่สามฆ่าด้วยหอก คนที่สี่ฆ่าด้วยดาบ สองคนหลังฆ่าแล้วให้ตัดหัวเสียบประจานไว้ที่ทางสองแพร่งพระกุมารสังเวชพระทัย ทรงดำริว่า ราชสมบัตินั้นเป็นเหตุให้ต้องฆ่าฟันผู้คนอย่างโหดร้ายทารุณ เมื่อถึงเวลาตายต้องไปเสวยทุกขเวทนาในนรกทรงตัดสินพระทัยจะไม่ยอมรับราชสมบัติ ด้วยอุบาย แสร้งเป็นคนใบ้ หูหนวกพระเตมีย์มีพระกุมารเป็นสหาย 500 คน ทุกคนร้องไห้หิวนม ก็ทรงไม่ร้อง พี่เลี้ยงเริ่มเห็นความผิดปกติ ปีต่อมาก็ลองเอาขนมมาล่อ ก็ไม่ทรงสนใจ เอาอาหารดีๆมาให้ก็ทรงเฉยพี่เลี้ยงเอาของเล่น รูปช้างม้า พระสหายแย่งชิงกัน พระเตมีย์ก็ยังนิ่งพระชนกพระชนนีร้อนพระทัย ใช้หลายวิธี ก่อกองเพลิง ปล่อยช้างม้ากระทั่งงูเข้าไปใกล้ ก็ไม่ร้องให้กลัวเปลี่ยนวิธีไปเรื่อยๆ จนพระเตมีย์อายุ 13 การทดลองก็ยิ่งโลดโผน เอาน้ำผึ้งน้ำอ้อยผสมข้าวยาคูมาทาทั่วพระองค์ แล้วปล่อยให้แมลงวันตอม ถึงขั้นนี้ก็ยังทรงนิ่งได้อายุ 14 ใช้อุจจาระ ปัสสาวะราด อายุ 15 นอนบนเตียง สุมไฟ ใต้เตียงควันตลบตลอดเวลาทดลองพระมารดาทรงร่ำไห้ ปานว่าจะขาดพระทัยจนอายุ 16 เอาสตรีรูปงามเข้าไปเคล้าคลึงนวดเฟ้น พระกุมารอธิษฐานจิตให้ร่างกายแข็งเหมือนท่อนไม้ พวกผู้หญิงตื่นตกใจ บอกกันว่าเป็นยักษ์มาร วิ่งหนีกระเจิงถึงขั้นนี้โหรก็ทำนาย พระเตมีย์เป็นกาลกิณีบ้านเมือง พระนางจันทเทวีต่อรองขอให้พระโอรสทดลองครองราชย์ 7 วัน นั่งเหนือคอช้างเลียบพระนครถึงวันที่ 7 พระเตมีย์ก็ยังไม่ยอมพูดจาพระเจ้ากาสิกราชจำพระทัยให้นำพระโอรสใบ้ไปฝังที่ป่าช้าผีดิบนอกพระนครถึงนาทีนี้ พระนางจันทเทวีทนไม่ไหว สลบแน่นิ่ง สารถีขับรถไปถึงป่าช้าก็ลงจากรถ เอาจอบไปขุดหลุม ตอนนี้เองที่พระเตมีย์ทรง เห็นว่าถึงเวลา ทรงลุกขึ้นยืน ทดสอบพละกำลังยกรถทั้งคันด้วยพระกรข้างเดียวได้สบายเรื่องพระเตมีย์ใบ้จบลงตรงทรงออกบวชเป็นดาบส พระชนกพระชนนี ดีพระทัย ตามไปสร้างบรรณศาลาบวชอยู่ใกล้ๆเป็นอันว่า ในบารมีทั้งสิบ บารมีขันติ คือความอดทน เป็นบันไดขั้นแรก ก่อนก้าวขึ้นบันไดอีก 9 ขั้นต่อไป ผู้ยิ่งใหญ่ทั้งหลายทั้งปวง ล้วนต้องผ่านบันไดขั้นนี้ใครที่ไม่เคย ท่องหัวใจคาถาพระเจ้าสิบชาติ เต ช สุ เน ม ภู จ นา วิ เว ชิมลางสร้างบารมีทางใจไปพลางๆ พอมีศรัทธา ก็ลองทำจริงๆ อดทนครั้งแรกได้ ครั้งต่อไปก็ง่ายพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ บำเพ็ญบารมีเป็นพระเตมีย์ใบ้... เป็นนายกฯได้สบายๆถึง 8 ปี ใครที่คิดว่าจะบำเพ็ญบารมีตาม แม้เข้าปีที่สามแล้ว ก็ไม่ถือว่าสายเกินไป.กิเลน ประลองเชิง
